Γράφει η Ρένα Τριανταφυλλίδου
Μετά τις ημερίδες, για τα αδέσποτα/δεσποζόμενα ζώα συντροφιάς, τα αστικά υδρο-δίκτυα και το θέατρο, η Αυτοδιοίκηση Πολιτών διοργάνωσε μια ακόμη πολύ ενδιαφέρουσα ημερίδα με θέμα «Δημοκρατία-Λαϊκισμός» με ομιλητή τον καθηγητή-συγγραφέα κ. Τάκη Κοροσιάδη. Στη συνέχεια παρουσιάστηκαν οι θέσεις της παράταξης για Δημοκρατία-Διαφάνεια-Συμμετοχικότητα και για τις αλλαγές που εισάγει η καθιέρωση της απλής αναλογικής.
Στην πολύ ενδιαφέρουσα εισήγηση περί Δημοκρατίας και Λαϊκισμού, ο ομιλητής κ. Μουράτης Κοροσιάδης, παρουσίασε τις βασικές αρχές και κατευθύνσεις της Δημοκρατίας και του Λαϊκισμού, τις θετικές και αρνητικές πλευρές του ζητήματος, κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον του ακροατηρίου.
Αναφερόμενος ο κ. Κοροσιάδης στην έννοια της Δημοκρατίας επισήμανε πως «Πολλοί θεωρούμε ότι μια δημοκρατική πολιτεία θα πρέπει να αποβλέπει στην δημιουργία μιας αρμονικής συμβίωσης και συνύπαρξης, όπου οι επιμέρους αντιθέσεις, συγκρούσεις και αντιπαλότητες θα διευθετηθούν, θα εξομαλυνθούν ή θα εξαλειφθούν, οδηγώντας σε έναν αρμονικά και συμφιλιωμένο κόσμο. Αυτό, όμως, ούτε δυνατό είναι αλλά ούτε και θεμιτό, καθώς, κάτι τέτοιο, παραπέμπει στην δημιουργία μιας ουτοπικής αρμονικής κοινωνίας, που υποκρύπτει αυταρχισμό και επιβολή. Αυτό μας θυμίζει την πολιτεία του Πλάτωνα αλλά και τις νεώτερες ουτοπίες. Ακόμη και η παγκοσμιοποίηση με τα εντροπικά χαρακτηριστικά που την διακρίνουν, είναι μια απόπειρα δημιουργίας μιας ουτοπικής κοινωνικής κατασκευής».
Σ’ ότι αφορά τον λαϊκισμό, ανέφερε: «Ο λαϊκισμός παρουσιάζεται σήμερα, μέσα στα πλαίσια της φιλελεύθερης δημοκρατίας, με κατεξοχήν αρνητικό τρόπο. Κάτι που θα μπορούσε ασφαλώς και να ισχύει. Όμως, αποσιωπούνται οι θετικές του πλευρές, που έχουν να κάνουν με την δυνατότητα που έχει να εμβαθύνει και να εκδημοκρατίσει τη δημοκρατία.»
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του ο κ. Κοροσιάδης επιχείρησε να καταδείξει γιατί συμβαίνει αυτό, αν αναδείξει τη θετική πλευρά του εκσυγχρονισμού και των αντιλαϊκιστικών επιχειρημάτων, ότι, δηλαδή, ο αντιλαϊκισμός συνάπτεται με την πρόοδο και την ευρωπαϊκή προοπτική, ενώ ο λαϊκισμός συναρθρώνεται με μια βαλκανική, ράθυμη και οπισθοδρομική πορεία ή μοίρα.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Κοροσιάδης: «Η εποχή μας είναι αναμφίβολα μια εποχή κοινωνικού κατακερματισμού, πολιτικής απογοήτευσης και ανοικτού κυνισμού. Στο πολιτικό επίπεδο εμφανίστηκαν διάφορες ουτοπικές κατασκευές που δημιούργησαν την φαντασίωση μιας συμφιλιωμένης κοινωνίας του μέλλοντος.
Η ουτοπία παρουσιάζεται σαν μια επιθυμία για έναν καλύτερο τρόπο ζωής Η ανάγκη για ουτοπικό νόημα φαίνεται να εμφανίζεται σε περιόδους αυξημένης αβεβαιότητας, κοινωνικής αστάθειας και σύγκρουσης.
Αυτή η ουτοπική σκέψη συγκαταλέγεται στις κυριότερες πολιτικές προκλήσεις της εποχής μας και θα πρέπει να γίνει αντιληπτό πως όχι μόνο είναι αδύνατη αλλά και καταστροφική.
Τίθεται λοιπόν το ερώτημα:
Είναι δυνατόν σήμερα να διατηρήσουμε το στοιχείο της ελπίδας χωρίς να το εντάξουμε σε ένα ουτοπικό όραμα; Μπορούμε να έχουμε πάθος για την πολιτική χωρίς να έχουμε ολοκαυτώματα; Ο εκδημοκρατισμός είναι σαφώς ένα πολιτικό σχέδιο ελπίδας. Όμως ο δημοκρατικός λόγος δεν βασίζεται ή δεν θα έπρεπε να βασίζεται στο όραμα μιας ουτοπικής αρμονικής κοινωνίας. Εδράζεται στην αναγνώριση της αδυνατότητας και των καταστροφικών συνεπειών ενός τέτοιου ονείρου. Εκείνο που διαφοροποιεί την δημοκρατία από άλλες πολιτικές μορφές κοινωνίας είναι ότι νομιμοποιεί τη σύγκρουση και αρνείται να την εξαλείψει με την εγκαθίδρυση μιας αυταρχικής αρμονικής τάξης».
Εύλογα θα αναλογιστεί κάποιος τι είναι τελικώς δημοκρατία και πόσο αυτή είναι εφικτή;
Μπορεί ο λαϊκισμός να επηρεάσει θετικά τη δημοκρατία ή αποτελεί υπό προϋποθέσεις μια απειλή γι' αυτήν;
Μπορεί n φιλελεύθερη δημοκρατία να διορθώσει δικές της ελλείψεις που της υποδεικνύει ένα λαϊκιστικό κίνημα και πόσο κινδυνεύει από αυτό;
Ο λαϊκισμός γνωρίζει διακρίσεις;
Ας απαντήσουμε στα ερωτήματα αντίστροφα.
Ναι ο λαϊκισμός δεν γνωρίζει διακρίσεις. Είναι αριστερός αλλά και δεξιός, με γραβάτα και με ζιβάγκο..!!
Βασικό του στοιχείο είναι πώς δεν συνταιριάζεται με τον ορθολογισμό. Όταν κυριαρχεί ο πρώτος, ο δεύτερος εξαφανίζεται.
Ο λαϊκισμός δεν απευθύνεται στη λογική, αλλά στο συναίσθημα. Δεν παράγει πολιτική, δηλαδή επιχειρήματα, θέσεις και προτάσεις, αλλά συνθήματα.
Κίνδυνο για τη δημοκρατία αποτελεί ο λαϊκισμός όταν n δημοκρατία είναι «χαμηλής» πραότητας.
Όπως αναφέρει και ο κ. Μουράτης Κοροσιάδης: «Εύρυθμη δημοκρατική κοινωνία δεν είναι εκείνη στην οποία έχουν εξαφανιστεί όλοι οι ανταγωνισμοί, αλλά εκείνη στην οποία χαράσσονται διαρκώς νέα πολιτικά σύνορα, δημοκρατική κοινωνία είναι μια κοινωνία που συντηρεί αντί να εξαλείφει τις σχέσεις σύγκρουσης.
Ο λαϊκισμός είναι ένας από τους πιο πολυχρησιμοποιημένους πολιτικούς όρους του 21ου αιώνα. Ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει αριστερούς προέδρους στη Λατινική Αμερική, δεξιά κόμματα-αμφισβητίες στην Ευρώπη, αλλά και δεξιούς και αριστερούς υποψηφίους προέδρους στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όμως, παρόλο που ο όρος είναι εξαιρετικά αγαπητός σε πολλούς δημοσιογράφους αλλά και αναγνώστες, η ευρεία χρήση του δημιουργεί ταυτόχρονα σύγχυση και αναστάτωση».
Και διευκρινίζει ο ομιλητής:
«Ο λαϊκισμός έχει τρεις βασικές έννοιες: τον λαό, την ελίτ και τη γενική βούληση
Μεγάλο μέρος της συζήτησης σχετικά με την έννοια και το φαινόμενο του λαϊκισμού επικεντρώνεται στην ασάφεια του όρου λαός. Στην πραγματικότητα όλοι συμφωνούν ότι ο λαός είναι μια κατασκευή, που στην καλύτερη περίπτωση αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη ερμηνεία της πραγματικότητας.
Αντίθετα με το λαό, ελάχιστοι συγγραφείς έχουν προχωρήσει στη θεωρητική προσέγγιση της σημασίας της ελίτ στον λαϊκισμό. Προφανώς η κρίσιμη πτυχή είναι η ηθική, καθώς η διάκριση είναι μεταξύ του αγνού λαού και της διεφθαρμένης ελίτ. Όμως αυτό δεν λέει πολλά σχετικά με το ποιοι αποτελούν την ελίτ. Οι περισσότεροι λαϊκιστές δεν απεχθάνονται μόνο το πολιτικό κατεστημένο, αλλά επίσης επικρίνουν την οικονομική ελίτ, την πολιτισμική ελίτ, και την ελίτ των μέσων ενημέρωσης. Όλοι αυτοί παρουσιάζονται ως μια ομοιογενής διεφθαρμένη ομάδα που εργάζεται ενάντια στη γενική βούληση του λαού. Παρόλο που η διάκριση είναι ουσιαστικά ηθική, η ελίτ ορίζεται με βάση μια ευρεία ποικιλία κριτηρίων.
Τέλος, εφαρμόζοντας την ιδέα της γενικής βούλησης, πολλοί λαϊκιστές ενστερνίζονται την κριτική του Ρουσώ στην αντιπροσωπευτική διακυβέρνηση, η οποία θεωρείται μια αριστοκρατική μορφή εξουσίας, στην οποία οι πολίτες αντιμετωπίζονται ως παθητικές οντότητες, κινητοποιούνται κατά περιόδους από τις εκλογές, στις οποίες δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να επιλέγουν αντιπροσώπους. Αντίθετα, επικαλούνται τη δημοκρατική ουτοπία του Ρουσώ για την αυτοδιακυβέρνηση, δηλαδή, την ιδέα ότι οι πολίτες μπορούν τόσο να φτιάχνουν νόμους όσο και να τους εφαρμόζουν. Δεν αποτελεί έκπληξη, ότι οι λαϊκιστές δρώντες συνήθως υποστηρίζουν τη εφαρμογή αμεσοδημοκρατικών μηχανισμών, όπως τα δημοψηφίσματα.
Από αυτή την οπτική, ο λαϊκισμός μπορεί να θεωρηθεί μια δύναμη εκδημοκρατισμού, επειδή υπερασπίζεται την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας με σκοπό να δώσει ισχύ σε ομάδες που αισθάνονται ότι δεν εκπροσωπούνται από το πολιτικό κατεστημένο.
Ωστόσο ο λαϊκισμός διαθέτει και μια σκοτεινή πλευρά και μπορεί να οδηγήσει στην στήριξη αυταρχικών τάσεων. Η ύπαρξη ενός ομοιογενούς λαού μπορεί να οδηγήσει και σε μια οριοθέτηση εκείνων που δεν ανήκουν στον δήμο και κατά συνέπεια δεν αντιμετωπίζονται ως ίσοι. Αυτό θα μπορούσε να νομιμοποιήσει τον αυταρχισμό και την μισαλλοδοξία προς οποιονδήποτε απειλεί ή φημολογείται ότι απειλεί της ομοιογένεια του λαού»
Ο κ. Μουράτης Κοροσιάδης με την πραγματικά εξαίσια ομιλία του έδωσε πολλές διαστάσεις του λαϊκισμού και της δημοκρατίας, τεκμηριώνοντας τις θέσεις-απόψεις του γεννώντας τον προβληματισμό και φυσικά έναν δυναμικό-ουσιαστικό διάλογο εντός της αίθουσας.
Θα κλείσω την αναφορά μου στην πολύ πετυχημένη και καινοτόμα παρέμβαση της Αυτοδιοίκησης Πολιτών, η οποία επιχειρεί την ενεργοποίηση-ενημέρωση των πολιτών μέσω των ημερίδων που διοργανώνει, με έναν ουσιώδη ερώτημα που έθεσε στην ομιλία του ο κ. Μουράτης Κοροσιάδης
Πως είναι δυνατόν να καλλιεργηθεί ένας υπεύθυνος δημοκρατικός λαϊκισμός.
Δημοκρατία-Διαφάνεια-Συμμετοχικότητα και για τις αλλαγές που εισάγει η καθιέρωση της απλής αναλογικής
Την εκδήλωση έκλεισε ο επικεφαλής της παράταξης «Αυτοδιοίκηση Πολιτών» κ. Στέργιος Ηλιόπουλος ο οποίος και αναφέρθηκε στον τρόπο που σκέφτεται να διοικήσει το Δήμο Δράμας, αν οι πολίτες τους εμπιστευτούν το τιμόνι του Δήμου.
Στην τοποθέτησή του ο κ. Ηλιόπουλος επικέντρωσε την ομιλία του στην αναγκαιότητα συμμετοχής των πολιτών σε όλες τις αποφάσεις του δήμου μέσω Συμβουλίων, Επιτροπών, Συνελεύσεων και δημοψηφισμάτων, αλλά και στη διαφάνεια και τη λογοδοσία του Δημοτικού Συμβουλίου προς τους πολίτες μέσω διαφόρων δράσεων, για κάθε ευρώ που θα δαπανάτε από το Δήμο Δράμας.
Όπως ανακοίνωσε ο κ. Ηλιόπουλος θα ακολουθήσουν κι άλλες ενδιαφέρουσες ημερίδες, προκειμένου ο κόσμος να γίνει κοινωνός των δράσεων, αρχών και προτάσεων της δημοτικής Παράταξης Αυτοδιοίκηση Πολιτών Δράμας.