Displaying items by tag: ΚΕΦΑΛΑΡΙ

Επιμέλεια: Ρένα Τριανταφυλλίδου
Η Κοινότητα Κεφαλαρίου συστάθηκε με το Δ. της 26-3-1955 και προήλθε από την Κοινότητα Αγίου Αθανασίου και είχε έδρα το Άνω Κεφαλάρι, το οποίο απέχει 16 χιλ από την πρωτεύουσα του νομού Δράμας.

Οι οικισμοί που αποτέλεσαν την αρχική Κοινότητα ήταν: Άνω Κεφαλάρι, Κάτω Κεφαλάρι. Οι ίδιοι οικισμοί αποτελούσαν την Κοινότητα μέχρι τη συνένωση της στο Δήμο Δοξάτου.

Το Κεφαλάρι είχε απογραφεί το 1920 ως οικισμός της Κοινότητας Δοξάτου και το 1928 ως οικισμός της Κοινότητας Αγίου Αθανασίου.
Η προσάρτηση του οικισμού Κεφαλαρίου στην Κοινότητα Αγίου Αθανασίου προσδιορίζεται χρονικά μεταξύ των ετών 1928-1933.

Η παλαιότερη ονομασία του Κεφαλαρίου ήταν Μπουνάρπασι. Μετονομάστηκε με Δ. τη 1-4-1927.

Στο Κεφαλάρι βρέθηκαν δυο επιγραφές από τις οποίες φαίνεται ότι υπήρχε στην τοποθεσία αυτή Μακεδονική κώμη, που διατηρήθηκε και κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο σαν vicus.

Κοινοτικές αρχές και υπηρεσίες

Οι Κοινοτικές Αρχές και Υπηρεσίες, στο Κεφαλάρι, στεγάζονταν μέχρι το 1978 σε μισθωμένες κατοικίες, ιδιοκτησίας των παρακάτω κατοίκων των οικισμών:
-Με έδρα το Κάτω Κεφαλάρι, στην κατοικία του Αναστασιάδη Ιωάννη
-Με έδρα το Άνω Κεφαλάρι, στις κατοικίες των: Κελεάδη Κωνσταντίνου και Παπαδόπουλου Γρηγορίου.
Από το 1979 και μετά στεγάζονταν σε νεόδμητο, μονώροφο οίκημα, το οποίο ανεγέρθη τη διετία 1978-1979 με χρήματα της Κοινότητας και του Δημοσίου.

Προέλευση πληθυσμού

Οι δύο οικισμοί της Κοινότητας κατοικήθηκαν από οικογένειες Ποντίων, Θρακιωτών, Μικρασιατών, Σαρακατσάνων, αλλά και Νησιωτών από χωριά της Λήμνου και της Σάμου.
Ο πληθυσμός της Κοινότητας διαμορφώθηκε από το 1961 έως το 1991 ως εξής:
Άνω Κεφαλάρι:
1961, 498 κάτοικοι
1971, 383 κάτοικοι
1981, 381 κάτοικοι
1991, 433 κάτοικοι
Κάτω Κεφαλάρι:
1961, 283 κάτοικοι
1971, 315 κάτοικοι
1981, 372 κάτοικοι
1991, 362 κάτοικοι
Στην απογραφή του 2011
Το Άνω Κεφαλάρι εμφανίζεται με 339 κατοίκους και το Κάτω Κεφαλάρι με 333 κατοίκους.

Φυσικό κάλος
Η περιοχή είναι πλούσια σε βλάστηση που αποτελεί έναν υδροβιότοπο με τουριστικό και φυσικό ενδιαφέρον.
Χαρακτηριστικό του χωριού το πανέμορφος Ζυγάκτης ποταμός, που το διασχίζει αλλά και τα ψηλά πλατάνια που κάνουν το τοπίο να μοιάζει ακόμα πιο εντυπωσιακό. Ακόμα πιο όμορφο!

Το νερό που αναβλύζει από τις δεκάδες πηγές είναι άφθονο και τροφοδοτεί ολόκληρη την πόλη της Καβάλας, αλλά και την περιοχή του Καλαμπακίου.
Στο γραφικό χωριό υπάρχουν αξιόλογα ταβερνάκια και καφέ, στα οποία απολαμβάνεις τη δροσιά, όταν σε άλλες περιοχές.. καίγονται από τη ζέστη!
Επίσης στην περιοχή υπάρχει και ένα ιχθυοτροφείο Οξύρυγχου, από το οποίο παράγεται το μαύρο χαβιάρι.

Οι Ναοί του Κεφαλαρίου
Το Κεφαλάρι έχει δυο ναούς, τον Ναό του Αγίου Παντελεήμονος που δεσπόζει στο κέντρο του Κάτω Κεφαλαρίου, πάνω από τον Ζυγάκτη ποταμό, απέναντι από το παλιό δημοτικό σχολείο και σε μια έκταση γεμάτη από ελαιόδεντρα. Στον αύλιο χώρο του Ναού υπάρχει και το μνημείο των πεσόντων υπέρ Πατρίδος

Ο δεύτερος ναός βρίσκεται στο Άνω Κεφαλάρι και είναι αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Ο περικαλλής ναός ανεγέρθη το 1963 και στην επίσης ελαιοδενδροφυτευμένη αυλή του, υπάρχει μνημείο πεσόντων υπέρ Πατρίδος.

Οι κάτοικοι του Κεφαλαρίου είναι ιδιαίτερα πιστοί κι αυτό γίνεται αισθητό και από τα διάσπαρτα ξωκλήσια του, αλλά και τα μοναδικής αισθητικής ξωκλήσια του που βρίσκονται στην κορυφή του βουνού, τα οποία αξίζει έστω και μια φορά να τα επισπευτεί κανείς, θαυμάζοντας και την πανοραμική θεά του κάμπου της Δράμας από ψηλά.

Η ιστορική αναδρομή στην εκπαίδευση

Το Δημοτικό Σχολείο Νέου Κεφαλαρίου (Άνω Κεφαλάρι)

Με Β.Δ. της 26-10-1940 ιδρύθηκε το 1/τάξιο Δημοτικό Σχολείο του Νέου Κεφαλαρίου, της τέως Κοινότητας Αγίου Αθανασίου.
Το Σχολείο ανέστειλε τη λειτουργία του την περίοδο της Βουλγαρικής Κατοχής (1941-1944).
Τα παιδιά του συνοικισμού Νέου Κεφαλαρίου μέχρι το 1937 αναγκάζονταν να διανύσουν με κίνδυνο της ζωής τους την απόσταση μεταξύ νέου και παλιού Κεφαλαρίου, περνώντας το Ζυγάκτη ποταμό, για να φοιτήσουν στο Δημοτικό Σχολείο παλιού Κεφαλαρίου.
Το έτος 1937, στο Νέο Κεφαλάρι λειτουργούσε Δημοτικό Σχολείο με ιδιωτικό δάσκαλο, το οποίο στεγαζόταν σε κάποιο μικρό σπίτι που είχε παραχωρηθεί δωρεάν, από κάτοικο του συνοικισμού.

Το 1938, οι κάτοικοι πήραν τη γενναία απόφαση να ανεγείρουν διδακτήριο. Για το σκοπό αυτό συγκέντρωσαν με έρανο το ποσό των 7.500 δρχ. έναντι των 25.000 δρχ. και πλέον που απαιτούνταν.
Τα θεμέλια του διδακτηρίου χαράχτηκαν το 1938 παρουσία του τότε Νομαρχούντος και του Επιθεωρητή της Α’ Εκπαιδευτικής Περιφέρειας Δράμας και η τοιχοποιία του τελείωσε το έτος 1940.
Δυστυχώς όμως η συνέχιση του έργου ανακόπηκε λόγω του Ελληνοϊταλικού πολέμου και της Βουλγαρικής κατοχής που επακολούθησε.
Μετά από 10 χρόνια, το ημιτελές έργο ολοκληρώθηκε με κονδύλια του Σχεδίου Μάρσαλ, τα οποία ανέρχονταν στο ποσό των 12.500.000 δρχ. παλιάς έκδοσης.
Αργότερα έγινε η προσθήκη μιας αίθουσας ακόμη. Έτσι το διδακτήριο διαθέτει 2 αίθουσες διδασκαλίας, γραφείο, βοηθητικούς χώρους και μεγάλη αυλή, περιφραγμένη με τοιχοποιία και κάγκελα.
Η Κοινότητα Κεφαλαρίου κατά την τετραετία 1994-1998 κατασκεύασε στον προαύλιο χώρο του διδακτηρίου γήπεδο καλαθοσφαίρισης, στρωμένο με ασφαλτοτάπητα.

Το μαθητικό δυναμικό
Το μαθητικό δυναμικό του Δημοτικού Σχολείου Νέου Κεφαλαρίου είχε ως εξής:
Το 1950, φοιτούσαν 54 μαθητές
Το 1960, φοιτούσαν 46 μαθητές
Το 1970, φοιτούσαν 37 μαθητές
Το 1980, φοιτούσαν 41 μαθητές
Το 1990, φοιτούσαν 66 μαθητές
Το 2000, φοιτούσαν 38 μαθητές.

Το Δημοτικό Σχολείο Παλαιού Κεφαλαρίου (Κάτω Κεφαλάρι)

Με το Β.Δ. της 24-8-1915 ιδρύθηκε το κοινό Δημοτικό Σχολείο Μπουρνάρπασι, της πρώην Κοινότητας Δοξάτου.
Το σχολείο ανέστειλε τη λειτουργία του την περίοδο της Βουλγαρικής κατοχής (1916-1918).

Το Δημοτικό Σχολείο Παλαιού Κεφαλαρίου μέχρις ότου αποκτήσει δικό του διδακτήριο στεγαζόταν σε τζαμί, ευρισκόμενο στη νότια πλευρά του χωριού και το οποίο εκποιήθηκε μετά την ανέγερση του νέου διδακτηρίου.

Το σχολικό έτος 1936-1937 ανεγέρθηκε το υπάρχον σήμερα διδακτηρίου, τύπου 2/τάξιου σχολείου, το οποίο διαθέτει 2 αίθουσες και γραφείο.
Στη διάρκεια της Βουλγαρικής κατοχής (1941-1944) οι Βούλγαροι έκλεψαν το πολύφυλλο ξύλινο διαχώρισμα ανάμεσα στις δυο αίθουσες και κατέστρεψαν τα έπιπλα και τη βιβλιοθήκη.
Μετά την απελευθέρωση, το διδακτήριο επισκευάστηκε και συμπληρώθηκαν τα δημιουργηθέντα από τη Βουλγαρική λαίλαπα κενά σε έπιπλα και βιβλία.
Κατά το σχολικό έτος 1962-1963, με πρωτοβουλία του τότε Διευθυντή του σχολείου, οι γονείς και κηδεμόνες των μαθητών του σχολείου, με προσωπική τους εργασία, διαρρύθμισαν τον ανώμαλο χώρο του υπογείου σε αίθουσα εστίασης των μαθητών.
Το επόμενο σχολικό έτος η στέγη του διδακτηρίου αντικαταστάθηκε με ελενίτ, με χρήματα του Ν.Τ.Δ. Αργότερα, η στέγη του διδακτηρίου αντικαταστάθηκε και πάλι με κεραμίδια.
Η Κοινότητα Κεφαλαρίου, κατά την τετραετία 1994-1998, στον προαύλιο χώρο του διδακτηρίου κατασκεύασε γήπεδο καλαθοσφαίρισης, στρωμένο με ασφαλτοτάπητα.

Το μαθητικό δυναμικό του Δημοτικού Σχολείου Παλαιού Κεφαλαρίου είχε ως εξής:
Το 1950, φοιτούσαν 80 μαθητές
Το 1960, φοιτούσαν 70 μαθητές
Το 1970, φοιτούσαν 60 μαθητές
Το 1980, φοιτούσαν 37 μαθητές
Το 1990, συγχώνευση με το δημοτικό Σχολείο Νέου Κεφαλαρίου.

Φωτογραφικό υλικό από το Κεφαλάρι

Πληροφορίες αντλήθηκαν:
1. «Η Τοπική Αυτοδιοίκηση στο Νομό Δράμας 1914-1999», Χρήστου Παπάζογλου
2. «Η παιδία στη Δράμα και την περιοχή της 1800-2002», Χρήσου Παπάζογλου

Κρυμμένος μέσα στις φυλλωσιές των πανύψηλων δένδρων, πεντακόσια περίπου μέτρα πριν μπεις στο Κεφαλάρι και αφού ακολουθήσεις τον χωματόδρομο δίπλα από το ποτάμι, προβάλει ξαφνικά μπροστά σου ένας πέτρινος νερόμυλος, που μοιάζει να ξέφυγε από κάποιο παραμύθι.

Η θέα του σε αφήνει άναυδο. Το τοπίο, τα νερά, τα λουλούδια, τα πανύψηλα δένδρα που τον προστατεύουν, αιώνες τώρα, σε συνδυασμό με το μεράκι της οικογένεια Κόντου, ο νερόμυλος παραμείνει ζωντανός, στολίδι του τόπου, σε ανάμνηση μιας άλλης εποχής, μακρινής, μα όχι ξεχασμένης.
Ο ιδιοκτήτης του, ο κύριος Δημήτρης Κόντος, μετά τη συνταξιοδότησή του, αφιέρωσε το χρόνο και το μεράκι του για τη διατήρηση του νερόμυλου, όχι απλώς σαν ένα μουσειακό στοιχείο, αλλά ενεργό έως και σήμερα.

Οι πέτρες του που γυρίζουν με την πίεση του νερού, αλέθουν το σιτάρι, όπως έκαναν οι πρόγονοι του από το 1890, όταν ο προπάππους του αγόρασε τον μύλο αυτό από έναν Τούρκο. Έκτοτε, γενιές μεγάλωσαν μέσα στο νερόμυλο αυτό, που τον επάνω όροφος του νερόμυλου χρησιμοποιούσαν ως κατοικία.

Σήμερα ο κ. Κόντος τον διατηρεί έχοντας τοποθετημένα τα έπιπλα και τα οικιακά σκεύη που χρησιμοποιούσαν οι πρόγονοι του, ως ανάμνηση και τιμή στη μνήμη τους, ταξιδεύοντας τον κάθε φίλο και επισκέπτη, σε μια άλλη εποχή, τόσο ρομαντικά αγνή, παρά τις δυσκολίες της.
Όσο για τον αύλιο χώρο; Αυτός πάντα πρόσχαρα περιμένει τους φίλους για ένα ποτάκι, για μια ψησταριά και τσιπουράκι και φυσικά με καλή διάθεση και σεβασμό προς τον χώρο, αλλά και εκτίμηση προς το πρόσωπο του φιλόξενου κυρίου Δημήτρη Κόντου.

Η ιστορία της περιοχής του σημερινού Δήμου Δοξάτου από την προϊστορική περίοδο μέχρι και το 19ο αιώνα βασίζεται κυρίως σε αρχαιολογικά ευρήματα και όχι σε αναφορές σε ιστορικές πηγές.
Προϊστορικός οικισμός έχει εντοπιστεί (βρέθηκαν όστρακα) στο Κεφαλάρι, 1 χλμ. περίπου ανατολικά του Αγίου Αθανασίου και 500 μ. περίπου δυτικά των Πηγών Βοϊράνης.
Ανάμεσα στον Άγιο Αθανάσιο και στο Κεφαλάρι, κοντά στις πηγές της Βοϊράνης, εντοπίστηκαν τμήματα κτιρίων, επιγραφές, κεραμικά όστρακα και κομμάτια σαρκοφάγων που μαρτυρούν ότι και εκεί υπήρχε ρωμαϊκή κώμη.
Στους πρόποδες του Κεφαλαρίου αποκαλύφθηκε το 1989 τμήμα του ρωμαϊκού αγωγού που υδροδοτούσε τους Φιλίππους από τις πηγές Βοϊράνης. Το σωζόμενο τμήμα του αγωγού που αποκαλύφτηκε είχε μήκος 65 μ. προς τα νοτιοανατολικά.
Εξωτερικά η οροφή του αγωγού είναι αψιδωτή και γενικά ο αγωγός κατασκευάστηκε με μικρές ακανόνιστες πέτρες. Εσωτερικά η κατασκευή του αγωγού (με εσωτερικές διαστάσεις πλάτος 0,80 μ. και συνολικό ύψος 1,20 μ.) είναι πολύ επιμελημένη.
Πήλινες πλάκες καλύπτουν τον πυθμένα του και τα πλευρικά τοιχώματά του διαμορφώνονται από στρώση ασβεστολιθικού κονιάματος, πάνω στο οποίο επιστρώθηκε λεπτότερο υδραυλικό επίχρισμα.
Σε απόσταση 11,45 μ. από το βορειοδυτικό άκρο του σωζόμενου τμήματος του αγωγού αποκαλύφτηκε φρεάτιο εξαερισμού (με εξωτερικές διαστάσεις 1,70 μ. Χ 1,50 μ.). Το τμήμα αυτό του αγωγού στο Κεφαλάρι σχετίζεται άμεσα με σωζόμενο τμήμα αγωγού στο λόφο των Φιλίππων και με το υδραγωγείο της ρωμαϊκής αποικίας, το οποίο χρονολογείται στο 2ο μ.Χ. αιώνα.
Ρωμαίοι εγκαταστάθηκαν και στην ακρόπολη του Κεφαλαρίου, στο λόφο της Παναγίας, ο οποίος κατοικήθηκε μέχρι τους βυζαντινούς χρόνους (στην κορυφή του λόφου βρέθηκαν ρωμαϊκά όστρακα).
Στο λόφο της Παναγίας, όπου πιθανόν είχε εγκαταστήσει το στρατόπεδό του ο Βρούτος το 42 π.Χ., βρέθηκε το 1961 ορειχάλκινος λύχνος του 4ου μ.Χ. αιώνα. Πρόκειται για λύχνο (ύψους 0,14 μ. και πλάτους 0,14 μ. περίπου) που έχει τη μορφή γονατισμένου βάρβαρου αιχμαλώτου.
Ο λύχνος αποτελείται από το σώμα, που γέμιζε λάδι το οποίο χυνόταν από την οπή που βρίσκεται στο λαιμό του βαρβάρου, το κεφάλι, που συγκρατιέται με έναν μεντεσέ στο πίσω τμήμα του λαιμού, και αλυσίδα μήκους 0,35 μ. μαζί με γάντζο.
Τα χαρακτηριστικά του βαρβάρου (πλατύ σαρκώδες πρόσωπο, στρογγυλό και ελαφρά προτεταμένο πηγούνι, κοντή μύτη, σκεπασμένο από τα μαλλιά μέτωπο) ανήκουν πιθανόν σε γερμανικής καταγωγής αιχμάλωτο, ο οποίος εμφανίζεται με λυγισμένα γόνατα και δεμένα χέρια και φορά κοντή χειριδωτή χλαμύδα, δερμάτινα υποδήματα και περιλαίμιο δούλου.
Ο εντοπισμός το 1978 ακρόπολης ρωμαϊκών και βυζαντινών χρόνων στην οχυρή θέση Παναγιά, στα βόρεια του Κεφαλαρίου, μαρτυρεί τη συνέχιση της κατοίκησης στο Κεφαλάρι και κατά τη βυζαντινή περίοδο.
Κατά τη διάρκεια της ύστερης Τουρκοκρατίας (τέλη 19ου αιώνα-αρχές 20ού αιώνα) στο Κεφαλάρι, το οποίο ονομαζόταν τότε Μπουνάρμπασι, λειτουργούσαν 6 υδρόμυλοι. Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών και στο χωριό εγκαταστάθηκαν ελληνικές οικογένειες από την Ανατολική Θράκη και τον Πόντο.
Τα αντίποινα των Βουλγάρων για την Εξέγερση του 1941 είχαν συνέπεια τη δολοφονία ενός γεωργού από το Κεφαλάρι.

Στο μέσο της διαδρομής Δράμας Καβάλας 18 χιλ από την πρώτη και 20 από τη δεύτερη, βρίσκεται το κεφαλάρι, ένα από τα ωραιότερα χωριά της Δράμας.
Διοικητικά ανήκει στο δήμο Δοξάτου και είναι το τελευταίο χωριό του νομού στα σύνορα με το νομό Καβάλας.
Αποτελείται από το Άνω και το Κάτω Κεφαλάρι και ο πληθυσμός του ανέρχεται στους 851 κατοίκους.
Χαρακτηριστικό του χωριού το πανέμορφο ποτάμι που το διασχίζει αλλά και τα ψηλά πλατάνια που κάνουν το τοπίο να μοιάζει ακόμη πιο εντυπωσιακό. Ακόμα πιο όμορφο!

Όλη η περιοχή είναι πλούσια σε βλάστηση.
Ένας υδροβιότοπος με κρυστάλλινα νερά.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι στο κεφαλάρι υπάρχει ιχθυοτροφείο παραγωγής πέστροφας.
Το Κεφαλάρι κατοικείται κυρίως από πρόσφυγες που ήρθαν από τον Πόντο το 1921. Η ονομασία του χωριού που επικρατούσε επί τουρκοκρατίας ήταν ¨Μπουνάρπασι¨.
Στο βουνό που στέκει επιβλητικά πάνω από το χωριό του Κεφαλαρίου βρίσκονται τέσσερα πανέμορφα ξωκλήσια (των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, του Αγίου Νικολάου, της Παναγιάς και του Προφήτη Ηλία), τα οποία περιστοιχίζονται από πλούσια βλάστηση και κατακλύζονται από πλήθος προσκυνητών τις ημέρες εορτασμού των Αγίων.
Το Κεφαλάρι φημίζεται για τις πηγές του και για την ποιότητα του πόσιμου νερού του.
Το νερό που αναβλύζει από τις δεκάδες πηγές είναι άφθονο, αφού τροφοδοτεί ολόκληρη την πόλη της Καβάλας και την περιοχή του Καλαμπακίου.
Στο γραφικό χωριό υπάρχουν αξιόλογα ταβερνάκια και καφέ, στα οποία απολαμβάνεις τη δροσιά, όταν σε άλλες περιοχές… καίγονται από τη ζέστη!
Αυτό είναι το Κεφαλάρι, ένας επίγειος παράδεισος!

Πηγή: https://dramacity-mailxart.blogspot.com