Συνολικά έξι οινοποιεία δραστηριοποιούνται σήμερα στη Δράμα και την ευρύτερη περιοχή και παράγουν εξαιρετικά κρασιά, η φήμη των οποίων ξεπερνά τα στενά όρια του νομού.

Κτήμα Παυλίδη
Στο χωριό Κοκκινόγεια, 19 χλμ. δυτικά από την Δράμα, βρίσκονται οι αμπελώνες και το οινοποιείο του Κτήματος Παυλίδη. Φέτος συμπληρώνεται μία δεκαετία από τότε που ο Χριστόφορος Παυλίδης αποφάσισε να στεγάσει εδώ το όνειρό του και το πέρασμα του χρόνου τον δικαίωσε απολύτως. Σε μια έκταση 600 στρεμμάτων καλλιεργούνται ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες, επιδιώκοντας πάντοτε το τελικό προϊόν να φέρει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα και τα χαρακτηριστικά του μικροκλίματος της δραμινής γης. Κατόπιν συνεννοήσεως, μπορείτε να περιηγηθείτε στους χώρους του κτήματος, να δείτε από κοντά την παραγωγική διαδικασία και φυσικά να δοκιμάσετε κάποιο από τα 6 κρασιά που παράγονται εδώ: Thema (λευκό, ροζέ και ερυθρό), Assyrtiko, Chardonnay, Tempranillo, Syrah και Sauvignon Blanc.
(Κοκκινόγεια, Δράμα, 10.00-15.00 καθημερινά, Σάββατο-Κυριακή κατόπιν επικοινωνίας, τηλ. 25210 58300, www.ktima-pavlidis.gr)

Κτήμα Νίκου Λαζαρίδη
Η πρώτη οργανωμένη οινοπαραγωγική μονάδα στο νομό βρίσκεται στο χωριό Αγορά, 15 χλμ. από τη Δράμα. Το Κτήμα Νίκου Λαζαρίδη, που ξεκίνησε να λειτουργεί το 1987, αριθμεί σήμερα περίπου 700 στρέμματα και η ετήσια παραγωγή του φτάνει τις 650-700.000 φιάλες. Εκλεκτό τμήμα του οινοποιείου αποτελεί ασφαλώς η πινακοθήκη του, όπου εκτίθενται όλες οι ετικέτες που κατά καιρούς έχουν φιλοτεχνήσει Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες για τις ποικιλίες Chateau Nico Lazaridi και Μαγικό Βουνό. Αυτές οι δύο είναι πιο δημοφιλείς του οινοποιείου, εσείς, όμως, δοκιμάστε και τις Μελισσουργός, Syrah, Trebbiano, Merlot, Perpetuus, Rose, Moushk, Χρυσός Λέων, Μακεδών και Semillon-Sauvignon.
(Αγορά, Δράμα, 09.00-14.00 Δευτέρα-Παρασκευή, τηλ. 25210 82049, www.nicolazaridi.gr)

Κτήμα Κώστα Λαζαρίδη
Είναι η μονάδα με τους μεγαλύτερους αμπελώνες (15.000 στρ.) στη Δράμα κι αυτή που από το 1992 συγκεντρώνει τα περισσότερα διεθνή βραβεία και διακρίσεις. Το Κτήμα Κώστα Λαζαρίδη, στην Ανδριανή, περιλαμβάνει ένα οινοποιείο (διακοσμημένο με αντίγραφα αρχαιοελληνικών γλυπτών), αποστακτήριο, υπόγειες κάβες παλαίωσης και τη «Μαργαρίτα», μια φροντισμένη αίθουσα οινογευσίας. Εδώ θα γευθείτε κάποια από τα 13 κρασιά των οικογενειών Πύργος Ιουλία, Αμέθυστος, Domaine Costa Lazaridi, Οινότρια, Magnum, Αποστάγματα και Aceto Botanico Adriani. Μην παραλείψετε να δοκιμάσετε και το τσίπουρο «Ηδωνικό».
(Ανδριανή, Δράμα, 10.00-15.00 Δευτέρα-Παρασκευή, Σάββατο-Κυριακή μόνο για γκρουπ, τηλ. 25210 82231, www.domaine-lazaridi.gr)

Κτήμα Τέχνη Οίνου
Δίνοντας ξανά ζωή σε έναν παλιό οικογενειακό αμπελώνα, οι Γιάννης Καλαΐτζίδης και Γιάννης Παπαδόπουλος έφτιαξαν το 1995 αυτό το οινοποιείο, κοντά στην πλατεία του Μικροχωρίου. Σημείο-σταθμός των «Δρόμων του Κρασιού Μακεδονίας», το Κτήμα Τέχνη Οίνου παράγει σήμερα, σε μια έκταση 100 στρεμμάτων, τις ετικέτες Τέχνη Αλυπίας (ροζέ, ερυθρό, λευκό) και Ήδυσμα Δρυός (Chardonnay, Ασύρτικο, Merlot και Syrah). Ζητήστε να δείτε και το πλούσιο αρχείο του κτήματος με ετικέτες περασμένων ετών, όλες μικρά έργα τέχνης.
(Μικροχώρι, Δράμα, 10.00-15.00, Τετάρτη και Παρασκευή, τηλ. 25210 83626, www.wineart.gr)

Κτήμα Μανωλεσάκη - Γέννημα Ψυχής
Κρητικός μεν, το κρασί που φτιάχνει, δε, είναι 100% made in Δράμα. Ο Γιώργος Μανωλεσάκης έχει δημιουργήσει στην Ανδριανή κτήμα που φέρει το όνομά του. Εκεί, σε 250 στρέμματα αμπελώνων οικολογικής καλλιέργειας «γεννιούνται» κρασιά εξαιρετικής ποιότητας. Υπό την επίβλεψη της οινολόγου Αγγελικής Αποστολάκη παράγονται οι ετικέτες Γέννημα Ψυχής (λευκό, ροζέ και ερυθρό), Μαλαγουζιά, Sauvignon Blanc, Cabernet Sauvignon, Merlot και ο ξηρός ερυθρός οίνος Syrah Pelagia. Στο χώρο οινογευσίας μάλιστα, μπορείτε να παρακολουθήσετε και βίντεο που παρουσιάζουν ολόκληρη τη διαδικασία από την παραγωγή μέχρι την κατανάλωση.
(Ανδριανή, Δράμα, επισκέψεις κατόπιν επικοινωνίας, τηλ. 25210 82010, www.manolesakis.gr)

Κτήμα Μιχαηλίδη
Ο «Βενιαμίν» των οινοποιείων στη Δράμα, το Κτήμα του Ιορδάνη Μιχαηλίδη ξεκίνησε να λειτουργεί μόλις πριν 4 χρόνια, στο χωριό Άγιος Αθανάσιος. Η παραγωγή του μπορεί να μην είναι μεγάλη (δύο ετικέτες, οι Ανθαλεία και Μελάχρω), η εξαιρετική ποιότητα, όμως, και οι αποκλειστικά οικολογικές διαδικασίες που ακολουθούνται, του έχουν χαρίσει βραβεία και επαίνους.
(Άγιος Αθανάσιος, Δράμα, μη επισκέψιμο ακόμα, τηλ. 25210 68394, www.domaine-michaelidi.gr)

Είστε έτοιμοι να πετάξετε ψηλά, να αντικρίσετε από κοντά τα άγρια αρπακτικά πουλιά, δεν έχετε παρά να επισκεφθείτε το πάρκο αρπακτικών νυκτόβιων και ημερόβιων πουλιών που δημιούργησε στην Αγορά των Κυργίων Δράμας ο κ. Ελευθεριάδης.
Σ΄ ένα μεγάλο πάρκο μέσα στη φύση, ένας άνθρωπος με μεράκι και αγάπη προς τα αρπακτικά αυτά πουλιά που μέρα με τη μέρα εξαφανίζονται δημιούργησε κάτι μοναδικό και συνάμα συναρπαστικό, για τους λάτρεις της φύσης και των άγριων πουλιών.

Η σχέση του ανθρώπου με τα αρπακτικά πουλιά χάνεται στα βάθη των αιώνων και είναι μια σχέση αγάπης μίσους. Αετοί, γύπες, γεράκια, κόνδορες κ.ά. έγιναν σύμβολα δύναμης βασιλιάδων και αυτοκρατοριών, μυθοποιήθηκαν ή και θεοποιήθηκαν από αρχαίους λαούς. Ταυτόχρονα, όμως, τα πουλιά αυτά υπέστησαν (και υφίστανται ακόμα) απηνή καταδίωξη από τον άνθρωπο, που τα σκοτώνει, τα δηλητηριάζει, τα καταδιώκει, είτε από φόβο και προκατάληψη είτε γιατί, δήθεν, προκαλούν ζημιές στα οικονομικά του συμφέροντα.
Και όμως, όπως όλα τα είδη της πανίδας, έτσι και τα αρπακτικά πουλιά έχουν τη δική τους θέση στα φυσικά οικοσυστήματα, διαδραματίζοντας μάλιστα έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο, αφού βρίσκονται στην κορυφή της τροφικής πυραμίδας τρέφονται από αδύναμα ή και νεκρά ζώα, εξυγιαίνοντας έτσι τους πληθυσμούς εκείνων που αποτελούν τη λεία τους. Η παρουσία τους επομένως, αποτελεί δείκτη υγείας, ισορροπίας και καλής λειτουργίας των οικοσυστημάτων στα οποία ζουν, ενώ, αντίθετα, με την απουσία τους χάνεται ένας θεμελιώδης κρίκος της οικολογικής αλυσίδας, μέρος της οποίας είναι και ο ίδιος ο άνθρωπος.
Η Ελλάδα, χώρα με μεγάλη βιοποικιλότητα σε χλωρίδα και πανίδα, έχει ιδιαίτερη σημασία για τα αρπακτικά πουλιά. μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί 38 διαφορετικά είδη, αριθμός ρεκόρ για χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και για τη Δυτ. Παλαιαρκτική. Από αυτά, τα 25 είδη φωλιάζουν στη χώρα μας, τα 10 διαχειμάζουν ή απλώς περνούν κατά τις μεταναστευτικές περιόδους, ενώ 3 είδη έχουν περιστασιακή παρουσία.
Αν λοιπόν είστε έτοιμοι να πετάξετε ψηλά, να αντικρίσετε από κοντά τα άγρια αρπακτικά πουλιά, δεν έχετε παρά να επισκεφθείτε το πάρκο αρπακτικών νυκτόβιων και ημερόβιων πουλιών που δημιούργησε στην Αγορά των Κυργίων Δράμας ο κ. Ελευθεριάδης
“Η εμπειρία για τον επισκέπτη, κάθε ηλικίας, μοναδική και πρωτόγνωρη, καθώς έχει την ευκαιρία να δει και να θαυμάσει από κοντά τον τρόπο ζωής των σπάνιων και άγριων πουλιών, που φιλοξενούνται στο πάρκο”

Σ΄ ένα μεγάλο πάρκο μέσα στη φύση, ένας άνθρωπος με μεράκι και αγάπη προς τα αρπακτικά αυτά πουλιά που μέρα με τη μέρα εξαφανίζονται δημιούργησε κάτι μοναδικό και συνάμα συναρπαστικό, για τους λάτρεις της φύσης και των άγριων πουλιών.
Η εμπειρία για τον επισκέπτη, κάθε ηλικίας, μοναδική και πρωτόγνωρη, καθώς έχει την ευκαιρία να δει και να θαυμάσει από κοντά τον τρόπο ζωής των σπάνιων και άγριων πουλιών, που φιλοξενούνται στο πάρκο.
Αδιαμφισβήτητα, το να βλέπεις από κοντά ένα γεράκι να ορμά στο δόλωμα ή να πετά ψηλά και να κατεβαίνει με ταχύτητα κατακόρυφα ή με ελιγμούς, δεν είναι κάτι το σύνηθες για τους ανθρώπους της πόλης. Ωστόσο, την εμπειρία αυτή μπορεί να τη ζήσει ο καθένας από εμάς, αν κάνει μια εξόρμηση μέχρι την Αγορά, στο «Πάρκο αρπακτικών πουλιών», όπου μπορεί να χαλαρώσει δίπλα στη φύση, να διασκεδάσει, αλλά και να αποκτήσει μια μοναδική βιωματική εμπειρία.
Στο χώρο φιλοξενούνται είδη σπάνιων πτηνών από Αμερική, Μεξικό, Αλάσκα, αλλά και Ευρωπαϊκά είδη, όπως γεράκια, κουκουβάγιες, μπούφοι, μαυρόγυπες, όρνεα κ.α.
Παράλληλα στις εγκαταστάσεις υπάρχει και ένας ειδικά διαμορφωμένος χώρος για προβολή σχετικών video, αλλά και ένας εκθεσιακός χώρος με εξαιρετικές φωτογραφίες από διάφορες συμμετοχές του κ. Ελευθεριάδη σε σόου πτήσεων πουλιών, από συναντήσεις του με άλλους γερακάρηδες στη Γερμανία. Ακόμη, στην έκθεση μπορεί να γνωρίσει τον εξοπλισμό και τα αξεσουάρ που χρησιμοποιούν οι γερακάρηδες, αλλά και είδη φτερών και αυγών πουλιών.
“Πέρα από τα 30 είδη αρπακτικών πουλιών που φιλοξενούνται στο πάρκο ο κ. Ελευθεριάδης διαθέτει και ένα εκτροφείο αρπακτικών πουλιών, εκπαιδευμένων και μη, που βρίσκονται σε μια έκταση 10 στρεμ.”
Πέρα από τα 30 είδη αρπακτικών πουλιών που φιλοξενούνται στο πάρκο ο κ. Ελευθεριάδης διαθέτει και ένα εκτροφείο αρπακτικών πουλιών, εκπαιδευμένων και μη, που βρίσκονται σε μια έκταση 10 στρεμ. στα Κύργια Δράμας. Εκεί μπορεί, όποιος δεν αρκείται στη θέα των πουλιών, να αγοράσει ένα δικό του, εκπαιδευμένο ή μη, με νόμιμο φυσικά τρόπο και με πιστοποιητικό προέλευσης από το Δασαρχείο Β. Ελλάδας και στη συνέχεια να εκπαιδευτούν αμφότεροι στις εγκαταστάσεις του κ. Ελευθεριάδη. Επίσης, σύντομα ο ιδιοκτήτης πρόκειται να προχωρήσει και στη δημιουργία ενός χώρου φιλοξενίας τραυματισμένων αρπακτικών πτηνών, με σκοπό την αποκατάσταση της υγείας τους και στην ομαλή επανένταξη τους στο φυσικό περιβάλλον.
Στον μοναδικό αυτό χώρο με τα αρπακτικά πουλιά, τις αίθουσες προβολής video, τον εκθεσιακό χώρο, την καταπράσινη φύση, έρχεται να προστεθεί και ένα φιλόξενο αναψυκτήριο όπου ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει τον καφέ του, να γευτεί ξεχωριστές σπεσιαλιτέ, ενώ τα παιδιά να χαρούν στην οργανωμένη παιδική χαρά που υπάρχει στις εγκαταστάσεις. Ο χώρος ενδείκνυται επίσης για εκδηλώσεις, όπως: παιδικά πάρτι και γιορτές γενεθλίων. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι ο χώρος είναι προσπελάσιμος και σε άτομα με αναπηρίες.

Ώρες σόου:
Χειμερινό: Σαββατοκύριακα
12.00 & 16.00
Θερινό: Καθημερινά 19.00,
Σαββατοκύριακα 11.00 & 19.00
Τιμές εισιτηρίων:
Ατομικό 4 ευρώ
Ειδικό (σχολεία, ΚΑΠΗ, σύλλογοι) 2 ευρώ
Οικογενειακό (τετραμελής οικογένεια με παιδιά από 6 έως 12 ετών ) 8 ευρώ
Ελευθεριάδης Κωνσταντίνος
Αγορά Κυργίων Δράμας
Τηλ 25210 71444 - Κιν. 6934686917
email: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. www.arpaktika.gr

Αναχωρούμε έχοντας αφετηρία το Δοξάτο. Ξεκινάμε την διαδρομή μας μέσω της Νικήσιανης, ένα χωριό που απέχει 25 χλμ. από το Δοξάτο. Σε περίπου 5 χλμ., φτάνουμε στην Ιερά Μονή Εικοσιφοινίσσας Παγγαίου, που βρίσκεται σε μια θαυμάσια τοποθεσία μέσα στα δάση του Παγγαίου σε υψόμετρο 753μ.
Η Μονή Εικοσιφοινίσσης, περιλαμβάνει ξενώνα τριών κτιρίων, με 200 συνολικά κρεβάτια. Αιωνόβια πλατάνια σκιάζουν την πλατεία της Μονής.
Στον εξωτερικό τοίχο της Μονής, υπάρχει καλλιμάρμαρο Προσκηνητάρι, όπου κατά τις πανηγύρεις εναποτίθεται στο τέλος της Λιτανείας, η Αχειροποίητη Εικόνα της Θεοτόκου, που τελείται Αγιασμός και αγιάζονται πλήθη πιστών που συρρέουν στην Πλατεία της Μονής. Οι προσκυνητές μπορούν να λάβουν Αγίασμα που προέρχεται από την πηγή η οποία βρίσκεται εντός της Ιεράς Μονής, κάτω από το Παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας.
Ατμόσφαιρα ιερότητας και κατάνυξης προκαλεί στον επισκέπτη η θέα της Αχειροποιήτου Θαυματουργού Ιεράς Εικόνας της Παναγίας, η οποία ελκύει, όπως είναι φυσικό τον σεβασμό όλων των προσκηνητών.
Έξω και πάνω από τα τείχη της Μονής Εικοσιφοινίσσης βρίσκονται ο παλαιός ανεμόμυλος, αφού εκεί μέχρι πριν λίγα χρόνια, σώζονται λείψανα του δέντρου, από το οποίο κατασκευάστηκε η Θαυματουργός Εικόνα.
Επειδή όμως οι χιλιάδες προσκυνητές από ευλάβεια επιθυμούσαν να αποκτήσουν τεμάχια του «Ξύλου της Παναγίας», δεν έχουν απομείνει πλέον ούτε οι ρίζες του δέντρου.

H αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως ίχνη των προϊστορικών κατοίκων που έζησαν στο Δοξάτο (θέση Δοξάτ Τεπέ), στον κάμπο των Κυργίων και στο Κεφαλάρι πριν από 5.000 έως 7.000 χρόνια. Ο εύφορος κάμπος και οι πηγές Βοϊράνης συντηρούσαν αυτούς τους πρώτους οικισμούς, οι οποίοι κατοικήθηκαν και στους ιστορικούς χρόνους.
Στην περιοχή κατοικούσε το «Θρηκίον έθνος» των Ηδωνών, όπως μαρτυρεί ο πατέρας της ιστορίας Ηρόδοτος. Το βασίλειο τους διαλύθηκε και η περιοχή γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη όταν ενσωματώθηκε στο βασίλειο του Φιλίππου το 356 π.Χ. Η πεδιάδα αποτελούσε τμήμα της «χώρας» των Φιλίππων, πόλης που ίδρυσε ο Μακεδόνας βασιλιάς.
Νέα ευρήματα αποκαλύπτουν την ύπαρξη ελληνιστικών οικισμών στο Δοξάτο, τον Άγιο Αθανάσιο, το Κεφαλάρι και την Αγορά. Στον κάμπο των Κυργίων ανασκάφηκε, ακόμη, τμήμα αρχαίου νεκροταφείου όπου βρέθηκε μακεδoνικός τάφος.

Όπως ολόκληρη η περιοχή της Δράμας συνδέεται με την αμπελουργία και τον Θεό Διόνυσο, έτσι και ο δικός μας τόπος δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Σε μικρή απόσταση από τις πηγές Βοϊράνης ήρθαν στο φως ερείπια διώροφης πολυτελούς έπαυλης του 5ου αϊ μ.Χ., με εκτεταμένους χώρους παραγωγής κρασιού.
Στις τρεις δεξαμενές της έπαυλης οι ληνοβάτες πατούσαν τα σταφύλια και το καθαρό γλεύκος συλλεγόταν σε πιθάρια, για να αποθηκευτούν με τη σειρά τους σε οιναποθήκη που βρισκόταν στον ίδιο χώρο. Στον όροφο με τις πολυτελείς αίθουσες του σπιτιού υπήρχαν τοιχογραφίες και ψηφιδωτά, από τα οποία στάθηκε δυνατό να αποκατασταθούν μόνο τα τελευταία και αυτά εκτίθενται σήμερα στο αρχαιολογικό μουσείο της Δράμας.

Η πεδιάδα της περιοχής γνώρισε στους βυζαντινούς χρόνους τις σλαβικές επιδρομές και την παραμονή των Φράγκων, όταν οι Ιππότες αναζητούσαν περιπέτειες και πλούτη στην Ανατολή. Θεωρείται πιθανό πως οι γνωστοί από τους προϊστορικούς χρόνους οικισμοί εγκαταλείφθηκαν από τους κατοίκους, καθώς αυτοί θα αναζητούσαν ασφαλή τόπο στα ορεινά.
Μετά την οθωμανική κατάληψη της περιοχής, το 1383, η εγκατάλειψη των πεδινών χωριών συνεχίζεται από τους χριστιανούς, ενώ μεταφέρονται σταδιακά μουσουλμανικοί πληθυσμοί κυρίως στα πεδινά. Παλιά και νέα χωριά κατοικούνται στην πλειοψηφία τους από μουσουλμάνους, ενώ ο χριστιανικός πληθυσμός φαίνεται πως συγκεντρώνεται στο Δοξάτο τουλάχιστο από τον 17° αι.
“Στα αρχεία ευρωπαϊκών προξενείων αναφέρονται όλοι με θαυμασμό στα ανατολικά καπνά της περιοχής...”
Εκείνη την εποχή το Δοξάτο και η Μπόριανι (Άγιος Αθανάσιος) μνημονεύονται σε έγγραφο της Μονής Εικοσιφοίνισσας. Η δραμινή πεδιάδα παράγει για τις κρατικές αποθήκες της Αυτοκρατορίας τεράστιες ποσότητες ρυζιού, τις οποίες εκμεταλλεύονται οι τοπικοί μπέηδες. Οι παραγωγοί στρέφονται αργότερα και στο βαμβάκι, αλλά τελικά η τοπική οικονομία θα γνωρίσει από τον 19° αι. αξιοζήλευτη πρόοδο χάρη στον καπνό.

Στα αρχεία ευρωπαϊκών προξενείων αναφέρονται όλοι με θαυμασμό στα ανατολικά καπνά της περιοχής. Οι οικισμοί μεγαλώνουν και ο πληθυσμός αυξάνεται. Οι Οθωμανοί κατοικούν σε όλα τα χωριά στα «Κιρ» (Κύργια) με τους εκτεταμένους «μαχαλάδες» (συνοικισμούς), στην Μπόριανι, στο Μπουνάρ Μπασί (Κεφαλάρι), στο Δοξάτο. Μόνο στο τελευταίο ζούν Έλληνες, οι οποίοι θα γνωρίσουν μαζί με τους «Κιρλήδες» μουσουλμάνους μεγάλη οικονομική ακμή και θα δημιουργήσουν ισχυρή κοινότητα. Σταδιακά, από το τέλος του 19ου αι., εγκαθίστανται σε όλη την περιοχή Έλληνες έμποροι από την Ήπειρο.
Ο εθνικοί ανταγωνισμοί Ελλήνων και Βουλγάρων για τον έλεγχο της περιοχής, στο τέλος της οθωμανικής περιόδου, οδηγούν στον Μακεδονικό Αγώνα. Οι κάτοικοι του Δοξάτου συμμετέχουν ενεργά με άνδρες και χρήματα. Η πλούσια κοινότητα, με τα λαμπρά οικοδομήματα, καταστράφηκε στις 30 Ιουνίου 1913 από τις βουλγαρικές αρχές ως αντίποινα για τους εθνικούς της αγώνες εκατοντάδες κάτοικοι εξοντώθηκαν και οι χριστιανικές περιουσίες πυρπολήθηκαν. Οι Έλληνες της Δράμας σώθηκαν από ανάλογη καταστροφή εξαιτίας της αντίδρασης που προκλήθηκε για το Ολοκαύτωμα του Δοξάτου.

Η μεγάλη αλλαγή έγινε με τις μετακινήσεις πληθυσμών μετά την απελευθέρωση του 1913. Οι μουσουλμάνοι της περιοχής φεύγουν σταδιακά ήδη από το 1912 και στη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Νέες δοκιμασίες περιμένουν τους Έλληνες στη δεύτερη βουλγαρική κατοχή (1916-1918). Μετά τη συνθήκη τής Λοζάνης (1923), ολοκληρώνεται η μετακίνηση των μουσουλμάνων στην Ανατολή μέχρι τον Μάιο του 1924. Την ίδια εποχή καταφθάνουν εκατοντάδες Έλληνες πρόσφυγες από τη Θράκη, τα μικρασιατικά παράλια, την Καππαδοκία και τον Πόντο. Ήδη σε στατιστικό πίνακα στις αρχές του 1923 ανέρχονται επίσημα σε 2840 άτομα και το προσφυγικό ρεύμα συνεχώς μεγαλώνει.
Με σκληρή δουλειά και κάτω από αντίξοες συνθήκες (επιδημίες, φυσικές καταστροφές και έντονη κρίση στη διεθνή αγορά του καπνού) οι πρόσφυγες και οι ντόπιοι επιβιώνουν και δημιουργούν. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και η τρίτη βουλγαρική κατοχή (1941-1944) απειλούν και πάλι τους κατοίκους. Απελάσεις, τρομοκρατία, εκτοπισμοί στο εσωτερικό της Βουλγαρίας και πείνα έζησαν οι κάτοικοι. Η τραγικότερη σελίδα γράφτηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 1941, όταν οι βουλγαρικές αρχές προχωρούν σε αντίποινα εναντίον αμάχων και εξοντώνουν εκείνες τις ημέρες εκατοντάδες στο Δοξάτο και στα Κύργια, με αφορμή ένοπλη επίθεση ανταρτών της περιοχής εναντίον των κατακτητών.
“Στην περιοχή κατοικούσε το «Θρηκίον έθνος» των Ηδωνών, όπως μαρτυρεί ο πατέρας της ιστορίας Ηρόδοτος... Το βασίλειο τους διαλύθηκε και η περιοχή γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη όταν ενσωματώθηκε στο βασίλειο του Φιλίππου το 356 π.Χ. Η πεδιάδα αποτελούσε τμήμα της «χώρας» των Φιλίππων, πόλης που ίδρυσε ο Μακεδόνας βασιλιάς...”

Πολιτισμός
Στο Δήμο Δοξάτου η ποικιλία των στοιχείων της πολιτισμικής μας κληρονομιάς συνδέεται με τις ιστορικές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή.
Τόσο η οικονομική ακμή της χρυσής εποχής του καπνού, όσο και η ανταλλαγή των πληθυσμών καθόρισαν τη φυσιογνωμία του τοπικού μας πολιτισμού. Ανήσυχοι και φιλοπρόοδοι οι κάτοικοι, μέσα από τις παραδόσεις τους διατήρησαν και ενίσχυσαν την εθνική τους ταυτότητα σε δύσκολες εποχές, ενώ συγχρόνως έβρισκαν διέξοδο για να εκφράσουν την αισιόδοξη στάση τους απέναντι στις προκλήσεις της ζωής και να δηλώσουν τη βαθιά τους θρησκευτικότητα.
Στην οθωμανική εποχή, οι δραστήριοι Έλληνες του Δοξάτου αποτελούν τη μοναδική ελληνορθόδοξη κοινότητα στα όρια του Δήμου μας. Η φιλεκπαιδευτική αδελφότητα Δοξάτου «οι Φίλιπποι», που ιδρύθηκε γύρω στο 1874, και η αδελφότητα «Ομόνοια», γνωστή από ιστορική πηγή του 1909, ικανοποιούν τις πνευματικές ανησυχίες των κατοίκων.

Η αδελφότητα «οι Φίλιπποι» διατηρούσε τριώροφο κτίριο δίπλα στον ιερό ναό του Αγίου Αθανασίου με λέσχη, φιλαρμονική και συγκρότημα μαντολινάτας. Τα μέλη της διοργάνωναν λογοτεχνικούς αγώνες σε συνεργασία με συλλόγους της Κωνσταντινούπολης και έδειχναν ενδιαφέρον για τους αρχαιολογικούς θησαυρούς της περιοχής. Ο φιλοπρόοδος χαρακτήρας των κατοίκων αποδεικνύεται και από την κατασκευή των Εκπαιδευτηρίων Δοξάτου (1908-1910) με τη συνδρομή όλων των κατοίκων και του Μητροπολίτη Δράμας και Εθνομάρτυρα Σμύρνης Χρυσοστόμου, ένα αληθινό κόσμημα για τον τόπο μας που καταστράφηκε στον εμπρησμό της κωμόπολης το 1913 και ξανακτίστηκε λίγο αργότερα.
Με την ανταλλαγή των πληθυσμών, το μουσουλμανικό στοιχείο της περιοχής δίνει τη θέση του στους Έλληνες πρόσφυγες εκείνοι φέρνουν μαζί τους από τη Θράκη, τα παράλια της Μικράς Ασίας, τον Πόντο και την Καππαδοκία τον πολιτισμό τους με το γλωσσικό πλούτο, τα έθιμα, τις φορεσιές τους, τους χορούς και τα τραγούδια, τις παραδοσιακές γεύσεις. Στο νέο ξεκίνημα, καλύπτουν πρώτα τις άμεσες βιοτικές τους ανάγκες και δείχνουν στη συνέχεια την αγάπη τους για την παιδεία.
Οι ντόπιοι και οι προσφυγικής καταγωγής κάτοικοι θα αναδείξουν πλήθος επιστημόνων, ανάμεσα τους τον κορυφαίο βυζαντινολόγο Θανάση Παπαζώτο (1951-1996) από τον Άγιο Αθανάσιο. Στον ίδιο τόπο έζησε ο λαϊκός ζωγράφος Κώστας Βιδενμάγιερ (1901-1995), που χαρακτηρίστηκε δίκαια ο «Θεόφιλος της Δράμας».

Στον τόπο μας πολλά παραδοσιακά επαγγέλματα καταξίωσαν τεχνίτες με μεράκι και φαντασία. Από τους παραδοσιακούς καροποιούς και σιδηρουργούς, τους μυλωνάδες μέχρι τους αμπελουργούς, τους μπαξεβάνους, τους καπνοπαραγωγούς. Από τον κάματο της δουλειάς, οι βιοπαλαιστές αναζητούσαν στιγμές ξεκούρασης αλλά και θρησκευτικής περισυλλογής στα τοπικά μας πανηγύρια που συνδυάζονταν κυρίως με τις γιορτές των πολιούχων Αγίων.
“Στο Δήμο Δοξάτου η ποικιλία των στοιχείων της πολιτισμικής κληρονομιάς συνδέεται με τις ιστορικές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή... Τόσο η οικονομική ακμή της χρυσής εποχής του καπνού, όσο και η ανταλλαγή των πληθυσμών καθόρισαν τη φυσιογνωμία του τοπικού πολιτισμού...”
Σχεδόν άγνωστη για τους περισσότερους είναι η «συνάντηση» της τελευταίας Κυριακής της Αποκριάς στα Κύργια. Κάτοικοι όλων των ηλικιών συγκεντρώνονται στα καφενεδάκια της πλατείας και επιδίδονται με τη συνοδεία τσαμπούνας στα «σωκιαλίδικα», περιπαιχτικά τραγούδια, που έφεραν οι προγονοί τους από τα Σώκια, περιοχή κοντά στη Σμύρνη, με την επίδραση και της γειτονικής Σάμου. Ο χορός, το τραγούδι, το ποτό ξαναθυμίζουν πως στον τόπο μας λατρεύτηκε κάποτε ο αρχαίος θεός του γλεντιού ο Διόνυσος.
Το Πάσχα είναι επίσης περίοδος σημαντικών εκδηλώσεων για την περιοχή. Σπουδαίο πανηγύρι, που δεν αναβιώνει κάθε χρόνο στις μέρες μας, αποτελούσε εκείνο στον Άγιο Αθανάσιο τη Δευτέρα μετά το Πάσχα με τη συμμετοχή όλων, κάτω από τους ήχους της ποντιακής λύρας αλλά και τους θρακιώτικους σκοπούς. Επίσης την ημέρα της Ζωοδόχου Πηγής, στα Κύργια, οι κάτοικοι διασκεδάζουν με χορούς και τραγούδια από τις «πατρίδες» των προγόνων.
Οι πλέον γνωστές, όμως, εκδηλώσεις διοργανώνονται την 2η μέρα του Μαΐου, στο Δοξάτο, στη γιορτή του πολιούχου Αγίου Αθανασίου. Με τις παραδοσιακές ιπποδρομίες, οι οποίες στα δύσκολα χρόνια της οθωμανικής δουλείας συνδέονταν με την εθνική αφύπνιση των Ελλήνων, οι κάτοικοι υπενθυμίζουν ακόμη την αγάπη των αρχαίων κατοίκων της περιοχής, των Ηδωνών, για το άλογο. Αργά το απόγευμα ξεκινά το γλέντι παραδοσιακά με το χορό των γυναικών στο προαύλιο της παλαιάς εκκλησίας και συνεχίζεται απ' όλους στους δρόμους και στα καφενεία, με χορό, τραγούδι και τοπικά εδέσματα κάτω από τους ήχους των ζουρνάδων και των κλαρίνων.
Στα τέλη Αυγούστου, έχει καθιερωθεί η έκθεση τοπικών προϊόντων «Καρποί της γης μας». Την έκθεση συνοδεύουν πλούσιες πολιτιστικές εκδηλώσεις από τους συλλόγους και των τεσσάρων Δημοτικών Διαμερισμάτων, ενδιαφέρουσες ημερίδες και κάθε άλλου είδους εκδηλώσεις που προβάλλουν την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας.
Το καλοκαίρι, όταν σμίγουν οι ξενιτεμένοι με τους δικούς τους στα χωριά, γίνονται εκδηλώσεις στον Άγιο Αθανάσιο την ημέρα της πολιούχου Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου, στο Άνω Κεφαλάρι του Αγίου Παντελεήμονα στις 27 Ιουλίου, στα Κύργια το τελευταίο σαββατοκύριακο του Ιουλίου αφιερωμένο στους ξενιτεμένους και στην ορεινή Περιστέρια το Δεκαπενταύγουστο. Δίνουν την ευκαιρία να συναντηθούν και πάλι οι φαμίλιες και οι συντροφιές της νιότης, ενώ συγχρόνως όλοι μυούνται ξανά στους φωτεινούς δρόμους της θρησκευτικής αλλά και της μουσικής μας παράδοσης, στα τραγούδια της αλησμόνητης «πατρίδας», στα ποντιακά και μικρασιάτικα εδέσματα και στις θρακιώτικες πίτες.
Η βαθιά θρησκευτικότητα των κατοίκων αποτυπώνεται στα ξωκλήσια της περιοχής, με το προσκύνημα στις γιορτές των Αγίων. Στην Αγία Κυριακή και στους Αγίους Θεοδώρους στον κάμπο του Δοξάτου, στη Ζωοδόχο Πηγή στα Κύργια, στον Άγιο Γεώργιο κοντά στις Πηγές Βοϊράνης, στα ξωκλήσια των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, των Εσοδειών της Θεοτόκου, του Προφήτη Ηλία και του Αγίου Νικολάου που δεσπόζουν στην αρχαία ακρόπολη του Κεφαλαρίου. Τόποι λατρείας που συχνά συνοδεύονται από ιστορίες για παλαιότερες εκκλησίες και μοναστήρια στο χώρο τους ή για οράματα πιστών που τα ίδρυσαν. Το βαθύ θρησκευτικό συναίσθημα ενισχύεται άλλωστε και από την περηφάνια των κατοίκων πως στα νερά των πηγών Βοϊράνης βαφτίστηκε η πρώτη χριστιανή στην Ευρώπη, η Λυδία, στο ομώνυμο χωριό.

Το «μαρμάρινο σπίτι» στη Δράμα, του 1875, θα είναι ο νέος πολιτιστικός κόμβος της ευρύτερης περιοχής, αφού θα στεγάσει το Μουσείο Φωτογραφίας που ετοιμάζει ο Δραμινός εφοπλιστής Αρης Θεοδωρίδης. Η Δράμα βγαίνει από την αφάνεια με ένα πολυτελές φωτογραφικό ιστορικό λεύκωμα, τη στιγμή που παρατηρείται επιστροφή Δραμινών επιχειρηματιών για επενδύσεις.

19ος - αρχές 20ού αιώνα: εμπορικό κέντρο, μεγαλούπολη της περιφέρειας, τόπος αστικής ώσμωσης, μελίσσι νεοκλασικής και οθωμανικής αρχιτεκτονικής, πράσινη και ενυδατωμένη. Μέσα - τέλη 20ού αιώνα: αιμορραγούσα, σφαγιασμένη, μερικώς εγκαταλελειμμένη, άνεργη, βυθισμένη, πράσινη και ενυδατωμένη πάντα. 21ος αιώνας: μικρές προσπάθειες να βγει από το καβούκι της και από την αφάνεια, να δείξει ότι υπάρχει – και κυρίως... πού υπάρχει.
Ο Δραμινός εφοπλιστής Αρης Θεοδωρίδης, 84 ετών σήμερα, μπορεί να έλειπε δεκαετίες από τη γενέτειρά του, ωστόσο ανέκαθεν κάτι τον τριβέλιζε: «Τι μπορώ να κάνω γι’ αυτήν την πόλη;». Το 2017 ίδρυσε τη ΜΚΟ «Κύκλωψ» και εγκαινίασε τις δραστηριότητές της με την έκδοση ενός μοναδικού, για το είδος του, λευκώματος: «Φωτογραφίες της Δράμας και του υπέροχου κόσμου της». Η πολυτελής αυτή έκδοση συνδυάζει τις δύο μεγάλες αγάπες του συλλέκτη φωτογραφικών μηχανών Αρη Θεοδωρίδη: τη φωτογραφία –και τους φωτογράφους– με την πόλη.

Μεσοπόλεμος. Πότισμα ζώων στην Αγία Βαρβάρα. Διακρίνονται οι καπναποθήκες Herman Spierer και Γιοσέφ Φαρατζή. Αρχείο Ευστρατίου Γ. Κασμερίδη.

Αρχοντικά, καπναποθήκες, σταθμός τρένων, στοές, εμβληματικά σχολεία, ορφανοτροφείο, παρθεναγωγείο, πλατεία Ελευθερίας, βυζαντινά τείχη, τζαμιά, χαμάμ, ναοί, ντόπιοι, Οθωμανοί, Εβραίοι, Πόντιοι, Θρακιώτες, Μικρασιάτες, Ηπειρώτες, Δυτικοί αρχιτέκτονες. Η Δράμα ακολουθεί τη μοίρα, λαμπρή έως θαμπή, αρκετών αστικών κέντρων της Β. Ελλάδας. Υπήρξε πλούσια και μετατράπηκε σε αστική και αβάν-γκαρντ (με τα θρυλικά «Γυμνά της Δράμας» του φωτογράφου Θεοδώρου Νικολέρη τη δεκαετία του ’30 ή τα μεσοπολεμικά καμπαρέ, ερχόμενα από το Βερολίνο), υπήρξε επαρχιακός κόμβος και κατέληξε «άλλη μια πόλη της επαρχίας» – υπήρξε και παραμένει πλούσια σε χλωρίδα και πανίδα, σε άγρια τοπία, σε λαϊκό πολιτισμό, στα γράμματα και στις τέχνες, στο φαγητό, στο κρασί, στον αθλητισμό.
Ο Δραμινός συλλέκτης ιστορικών φωτογραφιών και μελετητής των φωτογράφων της Δράμας, Στράτος Κασμερίδης, ο οποίος μαζί με τον φωτογράφο Κώστα Βιδάκη και τον ιστορικό Χρίστο Π. Φαράκλα ήταν οι βασικοί συντελεστές του λευκώματος του Αρη Θεοδωρίδη, εξεπλάγη μέχρι και ο ίδιος από τον φωτογραφικό πλούτο που αφορά την πόλη και τα περίχωρά της. «Η Δράμα είναι ένας αθέατος κόσμος. Πολλοί δεν γνωρίζουν καν πού βρίσκεται στον χάρτη. Μεταπολεμικά, εξάλλου, άρχισε να παίρνει την κάτω βόλτα. Δεν ήταν μια πόλη, όπως λέμε, “γκράντε”. Αυτό το έλλειμμα έρχεται να καλύψει το λεύκωμα», λέει ο ίδιος.
Η έκδοση του Αρη Θεοδωρίδη είναι πράγματι μια προσπάθεια να βγει η Δράμα από την αφάνεια, «να μη χρειάζεται πλέον να εξηγήσεις τι είναι αυτή η πόλη», όπως λέει χαρακτηριστικά ο Στράτος Κασμερίδης. Η επιλογή, μάλιστα, το λεύκωμα να είναι δίγλωσσο, ελληνικά και αγγλικά, καταδεικνύει την προσπάθεια να αποτελέσει σημείο αναφοράς όχι μόνον για τον Δραμινό –που εν πολλοίς αγνοεί την πολυεπίπεδη πόλη του– και για τον Ελληνα εν γένει, αλλά και για τον ξένο – επισκέπτη ή φιλοπερίεργο.

Διαχρονικά περιζήτητη
«Ευτοπική παραμένει και σήμερα η Δράμα», όπως λέει ο Χρίστος Π. Φαράκλας, «παρά τις αναπλάσεις που έχει επιφέρει η “εξέλιξη” στο αστικό της τοπίο. Αναπλάσεις που δεν εξαφάνισαν τελείως τους πυρήνες της αντικειμενικής ομορφιάς –παλιά κτίρια και κατοικίες, σπουδαία νεοκλασικά αρχοντικά, πηγές και διαδρομές των υδάτων– ούτε μείωσαν την ευεξία που δημιουργεί η πόλη στους κατοίκους της, χάρη στην οικειότητα και στην ασφάλεια που τους παρέχει. Με τον εύφορο κάμπο της, που αρδευόταν αφειδώς από τα τενάγη των Φιλίππων, αλλά και τη μνημειακή ορεινή της περίμετρο, που παραμένει έως σήμερα πόλος έλξης για όσους αγαπούν πραγματικά την άγρια φύση, την περιπέτεια και την απερίγραπτη απόλαυση της γνωριμίας με ένα οικολογικά και αισθητικά απροσδόκητο τοπίο, η Δράμα υπήρξε διαχρονικά περιζήτητη».

Μαθήτριες και διδακτικό προσωπικό του Παρθεναγωγείου της Δράμας, τέλη του 19ου αιώνα. Αρχείο Ευστρατίου Γ. Κασμερίδη.

Μουσείο Φωτογραφίας στο «μαρμάρινο σπίτι»
Ο Αρης Θεοδωρίδης αγόρασε το «μαρμάρινο σπίτι» στα νερά της Αγίας Βαρβάρας, στη γειτονιά που μυρίζει ακόμα καπνά και νεοκλασική αρχιτεκτονική. Πρόκειται για την Οικία και την Καπναποθήκη –την πρώτη της Δράμας– του Ιωάννη Αναστασιάδη, που χρονολογείται στα 1875.
Τα δύο αυτά κτίρια, με τον άνετο αύλειο χώρο, θα αποτελέσουν τον νέο πολιτιστικό κόμβο της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης: η Δράμα αποκτάει το δικό της Μουσείο Φωτογραφίας.
Εν προκειμένω, δεν πρέπει να θεωρηθεί καθόλου τυχαίο ότι το λεύκωμα «Φωτογραφίες της Δράμας και του υπέροχου κόσμου της» προλογίζει ο ακαδημαϊκός και «ιθύνων νους» του Μουσείου Μπενάκη, Αγγελος Δεληβορριάς. Οπως ο ίδιος αναφέρει: «Το βιβλίο του Θεοδωρίδη δεν κατατάσσεται σε όσα διατρέχει κανείς με την αναγκαστική πειθαρχία της αναγνωστικής συνέπειας, αλλά σε όσα κυριολεκτικά “ρουφάει” με τη βουλιμία της αχόρταγης ματιάς». Η σχέση των δύο ανδρών μετράει αρκετά χρόνια, με αποκορύφωμα τη δωρεά Θεοδωρίδη για την κατασκευή της νέας πτέρυγας του Μουσείου Μπενάκη Πειραιώς το 2016. Με το Μουσείο Μπενάκη, όμως, δεν σταματά εδώ η συνεργασία. Το «μαρμάρινο σπίτι» θα συνεργάζεται στενά με το ιστορικό αθηναϊκό ίδρυμα, εγκαινιάζοντας τη συνεργασία με μία έκθεση στην Αθήνα, με κομμάτια της συλλογής του Δραμινού εφοπλιστή.
Οι επενδύσεις, όμως, δεν φαίνεται να σταματούν εδώ. Ο Αρης Θεοδωρίδης, σύμφωνα με πληροφορίες, σχεδιάζει να χρηματοδοτήσει βραβείο στο Διεθνές Φεστιβάλ Μικρού Μήκους Δράμας, ενώ προτίθεται να ενθαρρύνει οικονομικά νέους αγρότες με ορθές πρακτικές. Εχοντας ταξιδέψει σε όλον τον κόσμο, συνομιλήσει με πάσης φύσεως ανθρώπους, συλλέξει όποια φωτογραφική μηχανή μπορούσε να ανακαλύψει όπου Γης, ο Δραμινός εφοπλιστής είναι διατεθειμένος να μιλήσει με έργα.

Στα δεξιά, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, φοιτητής Νομικής, με φίλους του στον Δημοτικό Κήπο, γύρω στο 1927. Αρχείο Ευστρατίου Γ. Κασμερίδη.

Ενα αφανές δίκτυο Δραμινών επενδυτών
Φαίνεται ότι ο Κώστας Αποστολίδης της Raycap έχει δημιουργήσει ρεύμα. Με τη μεγάλη του επένδυση στην έρημη βιομηχανική ζώνη της Δράμας, ο επιχειρηματίας των συνεργασιών με μεγάλα αμερικανικά αεροδρόμια και τεχνολογικούς κολοσσούς και βιομηχανίες, αποφάσισε να επενδύσει και στον πολιτισμό. Αυτή την περίοδο, δαπάναις Αποστολίδη, συντηρείται το Σαντριβάν Τζαμί, κοντά στο ΙΚΑ της πόλης, ενώ ήδη χρηματοδοτεί τη λογοτεχνική επιθεώρηση της Δράμας «Δίοδος 66100». Στενοί φίλοι, όπως λένε οι πληροφορίες, ο Κώστας Αποστολίδης «συμπαρέσυσε» τον Αρη Θεοδωρίδη και την «Κύκλωψ», προκειμένου να επιστρέψουν στη Δράμα και να τη φροντίσουν.
Ο Αρης Θεοδωρίδης, σύμφωνα με όσους γνωρίζουν, είναι ένας άνθρωπος χαμηλών τόνων. Σπάνια εμφανίζεται δημοσίως, «είναι ένας άνθρωπος της δουλειάς», όπως λέγεται χαρακτηριστικά. Εξάλλου, λίγοι έμαθαν πως ήταν εκείνος που χρηματοδότησε τα άμεσα σωστικά έργα στο Αράπ Τζαμί, απέναντι από τα Δικαστήρια της Δράμας, το 2016, επειδή –φυσικά!– εκκρεμούσε ο διαγωνισμός ανάθεσης για τη συντήρηση των τοιχογραφιών και του σκελετού του ιστορικού κτίσματος.
Σκοπός του είναι, σύμφωνα με όσους γνωρίζουν, «να γίνει τμήμα ενός αόρατου –ακόμα– δικτύου επενδυτών για τους κατοίκους, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό και τη φύση της Δράμας. Αυτό το δίκτυο, που απλώς χρειάζεται οργάνωση, θα μπορούσε να περιλαμβάνει όσους Δραμινούς εφοπλιστές, οινοποιούς, μεγαλεμπόρους χάρτου βρίσκονται διάσπαρτοι στη χώρα, διαφημίζουν τη Δράμα, αλλά δεν γνωρίζουν ακόμα πώς να επενδύσουν σε αυτήν στρατηγικά».
Εν μέσω κρίσης, όσοι «τα κατάφεραν» μοιάζει να επιστρέφουν στις ρίζες τους, ίσως βλέποντάς τες να διατηρούν το βάθος αλλά να χάνουν σε πλάτος. Ισως αυτό είναι το momentum της Δράμας. Ποιος ξέρει...
ΠΗΓΗ: http://www.kathimerini.gr

Η μπομπότα, η θρεψίνη, το ζαχαρόψωμο και άλλα τρόφιμα «των φτωχών» που χόρταιναν τους Έλληνες τον περασμένο αιώνα.

Η μπομπότα
Γνωστή και ως το ψωμί ή η πίτα των φτωχών, η μπομπότα ήταν η εναλλακτική του σπάνιου σε δύσκολες περιόδους αλευριού από σιτάρι. Ήταν στην ουσία ένας χυλός από καλαμποκάλευρο, αλατισμένο νερό και λάδι, αυγό ή κάποια γέμιση, αν υπήρχε.

Θρεψίνη και πετιμέζι
Ως την δεκαετία του ’60, τότε που δεν υπήρχαν… πραλίνες φουντουκιού και maple syrup για να αλείφουμε στο ψωμί, οι φέτες αλείφονταν κατά κόρον με πετιμέζι ή θρεψίνη. Το πετιμέζι είναι το παχύρρευστο προϊόν που προκύπτει από τον μούστο των σταφυλιών, ενώ η θρεψίνη, που κυκλοφορούσε στο εμπόριο σε κουτί με μια χαρακτηριστικότατη φωτογραφία ενός μικρού παιδιού, ήταν μια κρέμα που αποκαλούταν και σταφιδίνη, επίσης από τα σταφύλια. Αυτό ήταν το πιο συνηθισμένο και θρεπτικό κολατσιό των παιδιών τις δεκαετίες του ’50 και του ’60.

Ζαχαρόψωμο
Μια φέτα ψωμί με ζάχαρη ήταν ο πιο γρήγορος και οικονομικός τρόπος να ξεκινήσουν τα παιδιά τη μέρα τους πριν φύγουν για το σχολείο, τις περασμένες δεκαετίες. Η «συνταγή» είναι πολύ απλή: Το ψωμί απλώς βρεχόταν ελαφρώς με νερό και πασπαλιζόταν με ζάχαρη.

Τσιγαρίδες
Σε παλαιότερες εποχές ανά την Ελλάδα – και σε κάποιες επαρχίες ακόμη – κάθε οικογένεια είχε το γουρουνάκι της, που «θυσιαζόταν» κοντά στα Χριστούγεννα. Επειδή όμως δεν έπρεπε να πάει χαμένο καθόλου κρέας, τα μικρά κομμάτια από ξύγκι που περίσσευαν, έμπαιναν σε καζάνια με νερό και αλάτι, και προέκυπταν κομμάτια χοιρινού σαν μπέικον, που διατηρούνταν ως και τα επόμενα Χριστούγεννα.

Μπλουγούρι και τραχανάς
Στην ύπαιθρο το μπλουγούρι (γνωστό πλέον ευρέως ως πλιγούρι) και ο τραχανάς ήταν πάντα χειροποίητα και πιο διαδεδομένα από τα ζυμαρικά όπως τα μακαρόνια και το ρύζι που μπήκαν τις τελευταίες δεκαετίες στην κουζίνα και κέρδισαν το… μονοπώλιο των συνοδευτικών στα πιάτα. Το πλιγούρι είναι ψιλό δημητριακό από αποξηραμένο σιτάρι και ο τραχανάς, ξινός ή γλυκός, είναι ζυμαρικό φτιαγμένο από αλεύρι και γάλα ή γιαούρτι. Ευτυχώς, αυτά τα δύο χαμένα τρόφιμα, επανήλθαν το τελευταίο διάστημα, ακόμα και στις κουζίνες μεγάλων σεφ, που αποφάσισαν να πρωτοτυπήσουν με μια επιστροφή σε παλιές αξίες, κάνοντας τάση το «τραχανότο» ή βρίσκοντας στο πλιγούρι το «νέο» super food.

Ρεβιθόψωμο
Τα ρεβίθια στην Κατοχή ήταν χρήσιμα ακόμα και για την παρασκευή υποκατάστατου ροφημάτων όπως ο καφές. Αλλά με το συγκεκριμένο όσπριο και αλεύρι, φτιαχνόταν και ψωμί, το λεγόμενο ρεβιθόψωμο που με λίγο αλεύρι και λάδι, γέμιζε το τραπέζι σε εποχές ανέχειας. http://www.tilestwra.com Άρθρο από:ΜΠΑΜΠΙΝΗ ΙΝ Powered by WPeMatico
Πηγή:https://radioaetos.com

Στην Καλή Βρύση ένα έθιμο, τάμα από τα παλιά ξαναξεκίνησαν να
πραγματοποιούν εδώ και μερικά χρόνια νέοι του χωριού. Οι άνθρωποι παλιά είχαν την ανάγκη μετά το πέρας των αγροτικών ασχολιών του
καλοκαιριού, να πάνε να προσκυνήσουν στο Μοναστήρι του Αγίου
Προδρόμου Σερρών.
Έτσι, λοιπόν, σήμερα νέοι αναβάτες αλόγων ξεκινούν μια διαδρομή δύσκολη και κοπιαστική για το Μοναστήρι του Αγίου Προδρόμου Σερρών.
Στις 12 Σεπτεμβρίου και μετά από μεγάλη προετοιμασία αλόγων και αποσκευών φεύγουν από το χωριό με προορισμό τον Άγιο Πρόδρομο.
Αφού έχουν διανυκτέρευση στο κυνηγητικό καταφύγιο του χωριού την επομένη το πρωί 13\09,ξεκινούν μια διαδρομή επίπονη διασχίζοντας τη λίμνη του Μενοικίου και τα χωριά Άγιο Πνεύμα και Οινούσα. Εκεί γίνεται στάση για ξεκούραση και ξανασυνεχίζουν μέσα από το φαράγγι της Οινούσας και το απόγευμα φτάνουν στο Μοναστήρι. Εκεί, τους υποδέχονται οι καλόγριες και ακολουθεί Εσπερινός. Κατόπιν, ακολουθεί φαγητό και ξεκούραση στους ξενώνες του Μοναστηριού.
Την άλλη μέρα, 14 Σεπτεμβρίου, γίνεται εκκλησιασμός για το Σταυρό του Τιμίου Προδρόμου και μετά το τέλος αρχίζει η προετοιμασία της επιστροφής.
Τα χωριά που διασχίζουν οι αναβάτες είναι: Οινούσα, Νέο Σούλι, Άγιο Πνεύμα και Εμμανουήλ Παπά, όπου γίνεται διανυκτέρευση στο εξωκκλήσι του Αγίου Δημητρίου.
Την επομένη, 15 Σεπτεμβρίου , ξαναξεκινούν και καταφθάνουν στα χωριά Μέταλλα, Δαφνούδι, Αναστασιά και Αγριανή.
Ακολουθεί δύσκολη διαδρομή και μετά από 4 ώρες φθάνουν έξω από την Καλή Βρύση, όπου τους περιμένουν κάτοικοι του χωριού με τον ήχο της καμπάνας της εκκλησίας. Στη συνέχεια γίνεται τραπέζι με κρεατικά στην κοινότητα από προσφορές ανθρώπων του χωριού.

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μικρόπολης διοργανώνει κάθε χρόνο 3ήμερες εκδηλώσεις με θέμα το τσίπουρο και το κάστανο.

Πρώτη μέρα:
Κάθε χρόνο, την εποχή που επαγγελματίες και μερακλήδες του καλού τσίπουρου παράγουν το τσίπουρο της χρονιάς, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μικρόπολης διοργανώνει Γιορτή Τσίπουρου.
Η εκδήλωση πραγματοποιείται στο αποστακτήριο του κ. Κώστα Ουζούνη. Παραδοσιακά τοπικά εδέσματα, γίδα, κρασί και τσίπουρο προσφέρεται σε όλους τους καλεσμένους .
Χορευτικά τμήματα του Πολιτιστικού Συλλόγου αναλαμβάνουν να ψυχαγωγήσουν τους προσκεκλημένους .

Δεύτερη μέρα:
Την επόμενη μέρα οι λάτρεις του βουνού και της φύσης επισκέπτονται το Καστανόδασος της Μικρόπολης. Τα κάστανα που συλλέγονται
προσφέρονται για τις δραστηριότητες της Γιορτής Κάστανου

Τρίτη μέρα:
Η γιορτή κάστανου πραγματοποιείται στο μοναστήρι της Παναγίας της Καστανούσας, στην μέση του καστανοδάσους. Ο σύλλογος
αναλαμβάνει το ψήσιμο και το βράσιμο του κάστανου και επίσης προσφέρει κόκκινο κρασί.

Το πρώτο Σάββατο του Νοεμβρίου, τα τελευταία χρόνια και μετά απο πρωτοβουλία του πολιτιστικού συλλόγου, καθιερώθηκε η γιορτή τσίπουρου στα δύο αποστακτήρια που υπάρχουν στην Καλή Βρύση.
Στο χωριό που η αμπελοκαλλιέργεια ήταν γνωστή από τα παλαιότερα χρόνια, η παραγωγή τσίπουρου στα παραδοσιακά καζάνια θεωρείται
από όλους ιεροτελεστία.
Την ημέρα αυτή προσφέρεται στους παρευρισκόμενους τσίπουρο και κρασί και πλούσια εδέσματα καθώς και παραδοσιακή βραστή γίδα.
Επικρατεί μεγάλο ολονύχτιο γλέντι με ήχους των τοπικών οργάνων γκάιντας και νταχαρέ καθώς και άλλων πιο σύχρονων οργάνων

Ο Μουσικοχορευτικός Σύλλογος Προσοτσάνης «Ο Μέγας Αλέξανδρος» στα μέσα Ιουλίου κάθε χρόνο, στον αύλιο χώρο του Α’ Δημοτικού Σχολείου Προσοτσάνης, πραγματοποιεί μακεδονικό παραδοσιακό γλέντι με τον τίτλο «ΠΛΑΤΑΝΟΣ».
Η τοποθεσία όπου διεξάγεται αυτό το γλέντι είναι ιστορική, αφού επί τουρκοκρατίας εκεί κτυπούσε η καρδιά του ελληνικού στοιχείου. Δίπλα στα Εκπαιδευτήρια των Ελλήνων της Προσοτσάνης, όπου υπήρχε ο ελληνορθόδοξος ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου, υπό τη σκιά του πλάτανου που φυτεύτηκε αργότερα (1937) δίπλα σε δημόσια βρύση.
Τα τελευταία χρόνια στην εκδήλωση παίζει τραγούδια και σκοπούς το μουσικό παραδοσιακό σχήμα του συλλόγου μας «Αγριάνες», ενώ παλαιότερα ορχήστρες από διάφορα μέρη της Μακεδονίας. Συμμετέχουν τα χορευτικά τμήματα του συλλόγου, και ορισμένες χρονιές προσκαλούνται και άλλοι πολιτιστικοί σύλλογοι.
Ακολουθεί γλέντι για όλο τον κόσμο που κατακλύζει το χώρο.