Displaying items by tag: ΙΣΤΟΡΙΑ

Γράφει η Ρένα Τριανταφυλλίδου

Το ιστορικό Παρανέστι είναι το οικονομικό, διοικητικό και πνευματικό κέντρο της περιοχής. Η παλαιότερη ονομασία του ήταν Μπούκια, μετονομάστηκε με Δ. τη 1-4-1927.
Ο Δήμος Παρανεστίου συστάθηκε με το Π.Δ. 55/7-3-1994 (Φ.Ε.Κ. 39/1994 τ. Α΄) με προαιρετική συνένωση των κοινοτήτων Θόλου, Παρανεστίου, Σίλλης, οι οποίες καταργήθηκαν. Έδρα του Δήμου ορίστηκε ο οικισμός Παρανέστι, της τέως Κοινότητας Παρανεστίου, που βρίσκεται στο 39χιλ. της Εθνικής οδού Δράμας- Ξάνθης.

Ο Σημερινός Δήμος Παρανεστίου, όπως συστάθηκε από το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» δημιουργήθηκε από τη συνένωση των προϋπαρχόντων Δήμων, Νικηφόρου και Παρανεστίου.
Η έκταση του νέου Δήμου είναι 1.037,82 τ.χλμ. και ο πληθυσμός του 3.901 κάτοικοι, σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Έδρα του νέου δήμου ορίστηκε το Παρανέστι.
Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, στο Δημοτικό Διαμέρισμα Παρανεστίου κατοικούν 789 άνθρωποι, αποτελεί δε, λόγω της θέσης του, αλλά και ως έδρα του Δήμου, το κέντρο των γύρω ορεινών περιοχών. Έχει αναπτυγμένο εμπόριο και κίνηση με τα μαγαζιά που διαθέτει, αλλά και τις υπηρεσίες που εδρεύουν εκεί. Ουσιαστικά αποτελεί το τελευταίο κέντρο προμηθειών για εξόρμηση στην ενδοχώρα της Παρανέστιας γης.
Η ονομασία «Παρανέστι» προέρχεται από την αρχαιοελληνική φράση «παρά τω Νέστω», που σημαίνει «δίπλα στο Νέστο».
Η Παρανέστια Γη, διασχίζεται από τον ποταμό Νέστο που πηγάζει από τη Βουλγαρία, περνά από αλπικά λιβάδια, εύφορες κοιλάδες, εντυπωσιακά φαράγγια, για να εκβάλλει τελικά στο Θρακικό Πέλαγος, δημιουργώντας έναν από τους μεγαλύτερους υγρότοπους της χώρας.

Στη διαδρομή αυτή, από την πηγή ως την εκβολή του, συναντά ποικίλα οικοσυστήματα και ένα κομμάτι της βρίσκεται στα γεωγραφικά όρια του Δήμου Παρανεστίου.
Παράλληλα, το Παρανέστι αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές εισόδους στον ορεινό όγκο της Ροδόπης, στα εντυπωσιακά φράγματα του Νέστου και στο Παρθένο Δάσος του Φρακτού.
Η προσέγγιση στο Παρανέστι είναι σχετικά εύκολη και μπορεί να γίνει με αυτοκίνητο και τρένο. Απέχει λιγότερο από μία ώρα από τα δύο αστικά κέντρα της περιοχής Δράμα και Ξάνθη- ενώ και από την Καβάλα η προσέγγιση είναι εύκολη και δεν ξεπερνά τη μιάμιση ώρα. Στην περιοχή υπάρχει η δυνατότητα διαμονής σε άνετους ξενώνες υψηλών προδιαγραφών, ενώ στις ταβέρνες της περιοχής το φαγητό είναι πάντα εξαιρετικό και άφθονο.

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ.
Το Παρανέστι, λόγω της γεωγραφικής του θέσης, πέρα από τον αδιαμφισβήτητο φυσικό πλούτο, διαθέτει πλούσια μυθολογία, ιστορία και πολιτισμό.
Στην αρχαιότητα, ήταν τόπος όπου κατοικούσαν πολλές Θρακικές φυλές. Αργότερα, η περιοχή κατακτήθηκε από τους Μακεδόνες και στη συνέχεια από τους Ρωμαίους. Υπάρχουν πλούσια ευρήματα στην περιοχή από τις εποχές αυτές, έως και το Βυζάντιο, όπως τάφοι με πλούσια κτερίσματα και οικιστικές εγκαταστάσεις.

Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Νέστος, ο αρχαίος Νέσσος, καθώς κατεβαίνει στην θάλασσα σχηματίζει απείρου κάλλους μαιανδρισμούς και Τέμπη σέρνοντας στις πλάτες του τον μύθο του Ορφέα. Τον πανέμορφο Παγγαιορίτη αοιδό και σοφό νέο που όταν έχασε την σύντροφό του Ευρυδίκη, απελπίστηκε τόσο πολύ, που δεν ήθελε να δει άλλη γυναίκα.
Αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν ότι με την στάση του Ορφέα πικράθηκαν και αγανάκτησαν οι πανέμορφες Πιερίδες θρακιώτισσες, γιατί θεώρησαν προσβολή και περιφρόνηση τη στάση του απέναντι τους, κι αγριεμένες τον θανάτωσαν και πέταξαν τα κομμάτια του στο Νέστο. Τα μέλη του σώματός του έφτασαν στην θάλασσα κι από εκεί στη Λέσβο και εκεί οι αρχαίοι πλέκουν ένα ολόκληρο μύθο, για όλη αυτή τη διαδρομή.
Για τον Κένταυρο Νέσσο υπάρχουν μύθοι και θρύλοι που αναφέρονται κατά κόρο στα αρχαία συγγράμματα. Το πολύ παλιό όνομα του ποταμού ήταν Λύκορμος. Ζευγάρωσε με τη θεά Αφροδίτη και απόκτησαν κόρη πεντάμορφη την Καλλιρόη. Η νύμφη Καλλιρόη προστάτευε τις πηγές που έπεφταν στο Νέστο και καθάριζαν τα νερά του.

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
Το Παρανέστι και οι οικισμοί του αρχικά κατοικήθηκαν από οικογένειες Ηπειρωτών, οι οποίες προέρχονταν από το χωριό Παλαιοχώρι Μπότσαρη, την κωμόπολη Κόνιτσα και την περιοχή Λάκκα Σούλι του Νομού Ιωαννίνων. Με την ανταλλαγή των πληθυσμών στην περιοχή εγκαταστάθηκαν προσφυγικές οικογένειες, που προέρχονταν: α)από τα Μάλγαρα, την Τσατάλτζα και τη Ραιδεστό της Ανατολικής Θράκης, β) από τις πόλεις Μουδουνιά, Νίγδη και Σμύρνη της Μικρασίας και γ) από χωριά και πόλεις του Πόντου, όπως είναι οι Κιμισχαναλήδες, Ναρμανλήδες, Οφλήδες, Παντζαροτλήδες, Ματσουκάτες, Σουρμενίτες, Καρσλήδες, Παφραίοι, Σαμφραμπολίτες, Καβζαλήδες, Ορντουλήδες, Σαμψουνταίοι και Τραπεζουνταίοι.

ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
Οι Κοινοτικές αρχές και υπηρεσίες, μέχρι το 1928 στεγάζονταν στο υπάρχον, τότε, διδακτήριο Δημοτικού Σχολείου της Δρατσίστας. Από το 1929 και με έδρα της Κοινότητας το Παρανέστι, στεγάζονταν αρχικά σε μονώροφο Κοινοτικό κτήριο, το οποίο σήμερα είναι παραχωρημένο στο Γυμναστικό Αθλητικό Σύλλογο «Ηρακλής» Παρανεστίου και στη συνέχεια, σε διώροφο Κοινοτικό Κατάστημα, το οποίο είχε ανεγερθεί με χρήματα του Δημοσίου. Στον κάτω όροφο στεγάζονταν οι Κοινοτικές Αρχές και Υπηρεσίες και στον επάνω όροφο φιλοξενείτο το Νοσοκομείο της περιοχής Παρανεστίου, έως τη στέγαση του σε δικό του χώρο.

ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ ΠΑΡΑΝΕΣΤΙΟΥ
Το Κέντρο Υγείας Παρανεστίου βρίσκεται επί της επαρχιακής οδού Παρανέστι-Σταυρούπολης, σ’ ένα σύγχρονο κτήριο, στο οποίο εργάζονται συνολικά 16 άτομα.
Η ίδρυση και στελέχωση του υπήρξε αναγκαία, όχι μόνον ως έδρα του Δήμου, αλλά και λόγω της τουριστικής κίνησης που ολοένα και αυξάνεται τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα κατά τους χειμερινούς μήνες.
Το Παρανέστι απέχει από την πρωτεύουσα του Νομού 40χιλ. και ως εκ τούτου, οι κάτοικοι της περιοχής χρίζουν ιδιαίτερης προσοχής, και στον τομέα της υγείας. Ωστόσο, στο Κέντρο Υγείας Παρανεστίου, χρειάζεται να γίνουν πολλές ακόμη παρεμβάσεις και να στελεχωθεί με το απαραίτητο Ιατρικό και Νοσηλευτικό προσωπικό, όλων των ειδικοτήτων, για την απρόσκοπτη λειτουργία του.

Πρόσφατα εγκαταστάθηκε στο Κέντρο Υγείας του Παρανεστίου νέο ακτινολογικό μηχάνημα, με ψηφιακό εμφανιστήριο (σύστημα ψηφιοποίησης εικόνων). Το ακτινολογικό παρέχει εξαιρετική απεικόνιση, δίνοντάς τη δυνατότητα στους γιατρούς να έχουν πιο ακριβείς διαγνώσεις. Επιπλέον, η τεχνολογία του μηχανήματος επιτρέπει τη μεταφορά της εικόνας, ώστε να μπορεί ο γιατρός, ο οποίος βρίσκεται στο Κέντρο Υγείας, να μεταδίδει την εικόνα στους γιατρούς ειδικοτήτων (π.χ. Ορθοπεδικός, Πνευμονολόγος κλπ), που βρίσκονται σε δευτεροβάθμια δομή υγείας, (Νοσοκομείο) και να έχει άμεσα μια εκτίμηση για τον ασθενή, από την εξειδικευμένη ειδικότητα.

Ακόμη, μετά από 10 και πλέον έτη, που το Παρανέστι στερούνταν από μόνιμο οδοντίατρο και καλυπτόταν, για κάποιες μέρες του μήνα, από τη Διεύθυνση του Ι.Κ.Α. και αργότερα από το Κέντρο Υγείας Δράμας, είναι πλέον γεγονός, η πλήρωση της θέσης αυτής. Στο Κέντρο Υγείας Παρανεστίου τοποθετήθηκε Επιμελητής Οδοντίατρος.
Στο πλήρες εξοπλισμένο οδοντιατρείο μπορούν πλέον οι κάτοικοι των περιοχών του Παρανεστίου να εξυπηρετούνται καθημερινά, τις πρωινές ώρες. Επίσης, με τους οδοντιάτρους της περιοχής σχεδιάζεται ένα πρόγραμμα προληπτικής οδοντιατρικής, για τους μαθητές της περιοχής.
Επίσης, το Κέντρο Υγείας Παρανεστίου, σε συνεργασία με τους “Γιατρούς του Κόσμου” πραγματοποιεί και προληπτικές Ιατρικές Εξετάσεις, για ενήλικες και ηλικιωμένους

ΤΗΛΕΦΡΟΝΤΙΔΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ
Με μεγάλη ευαισθησία, για την τρίτη ηλικία, προχώρησε ο Δήμος Παρανεστίου, στο καινοτόμο πιλοτικό πρόγραμμα «Σύνδεση Ζωής». Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη υπηρεσία Τηλεφροντίδας και διαχείρισης επειγόντων περιστατικών. Ο εξοπλισμός που χρησιμοποιείται είναι όμοιος με ρολόι χειρός και επικοινωνεί με συσκευή, που είναι συνδεδεμένη στο δίκτυο τηλεφώνου. Δίνει την δυνατότητα στον εκάστοτε χρήστη να ζητήσει βοήθεια, σε οποιαδήποτε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, πιέζοντας ένα πλήκτρο που φέρει στη συσκευή στο χέρι. Στη συνέχεια επικοινωνεί με το κέντρο και ο ηλικιωμένος αναφέρει το πρόβλημα του.
Αποτελεί το πλέον αποτελεσματικό και βιώσιμο σύστημα παροχής διαρκούς, κατ’ οίκον φροντίδας, υπηρεσιών υγείας και πρόνοιας. Η παροχή είναι προσβάσιμη 24 ώρες το 24ώρο και προσφέρει άμεση βοήθεια στους ηλικιωμένους του Δήμου.

ΚΕΝΤΡΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ
Ο νέος Δήμαρχος Παρανεστίου, Αναστάσιος Καγιάογλου, ίδρυσε δύο Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών (Κ.Δ.Α.Π.) τα οποία θα λειτουργούν καθ' όλη την διάρκεια του έτους στην έδρα του Δήμου, στο Παρανέστι και στην Αδριανή. Αφορά παιδιά ηλικίας από 5 έως 12 ετών. Το ένα (ΚΔΑΠ) βρίσκεται στο Παρανέστι, στο χώρο του Δημοτικού σχολείου και το άλλο στην Αδριανή, επίσης στο χώρο του Δημοτικού σχολείου.

Στους χώρους του ΚΔΑΠ δίνεται στα παιδιά η ευκαιρία για απασχόληση, μάθηση, δημιουργία, διαπαιδαγώγηση, παιχνίδι και προσφέρει θετική προοπτική για τους γονείς.
Στα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών (ΚΔΑΠ) τα παιδιά απασχολούνται δημιουργικά, σε ώρες εκτός σχολικού ωραρίου, με ποικίλες δραστηριότητες. Σκοπός των ΚΔΑΠ είναι τα παιδιά να παραμένουν για ορισμένο χρονικό διάστημα της ημέρας, σ’ ένα περιβάλλον ευχάριστο και δημιουργικό, που θα ανοίγει νέους ορίζοντες για κάθε παιδί, μέσα από το παιχνίδι, το τραγούδι, την ζωγραφική, την συζήτηση και φυσικά τη σωστή αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου τους.
Στις δομές αυτές απασχολούνται καθηγητές με διάφορες ειδικότητες όπως του Παιδαγωγού, του Ζωγράφου, του Μουσικού, του Γυμναστή κλπ.
Οι συγκεκριμένες δομές λειτουργούν σε μια βάρδια από τις 16.00-20.00 όταν τα σχολεία είναι ανοιχτά και από τις 9.00-13.00 όταν τα σχολεία είναι κλειστά.

Ο Δήμος Παρανεστίου ενέταξε τα Κέντρα στο πρόγραμμα της ΕΕΤΑΑ (Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης), καλύπτοντας εξ ολοκλήρου τις δαπάνες των παιδιών που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα.
Το πρόγραμμα της ΕΕΤΑΑ στοχεύει στην αύξηση της απασχολησιμότητας και της ισότιμης συμμετοχής των γυναικών στην εργασία, μέσω της παροχής θέσεων φροντίδας και φιλοξενίας των τέκνων τους και χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και Εθνικούς Πόρους.
Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν στο Παρανέστι με τον κ. Φεργαδάκη Νικόλαο στο τηλ. 2524350161, στο Νικηφόρο με τον κ. Παπαδόπουλο Χρήστο τηλ. 2521352311 και στην Αδριανή με την κ. Τουκματσή Βασιλική, στο τηλ. 2521082164

ΣΤΑΘΜΟΙ ΦΟΡΤΙΣΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ
Σε μια νέα εποχή μπήκε ο Δήμος Παρανεστίου με την κυκλοφορία του νέου ηλεκτροκίνητου αυτοκινήτου του, που συνδυάζει την οικονομία και την προστασία του περιβάλλοντος. Το όχημα αυτό με μόνο 1€ κατανάλωση ρεύματος μπορεί να διανύσει μια απόσταση 340 χλμ.
Στα πλαίσια της υποστήριξης της ηλεκτροκίνησης ο Δήμος Παρανεστίου, διαθέτει και δύο σταθμούς φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων στα δημοτικά καταστήματα Παρανεστίου και Νικηφόρου, όπου μπορούν να φορτιστούν τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και των επισκεπτών του. Η νέα Δημοτική Αρχή, κάθε μέρα, με όραμα και στόχους χτίζει το νέο «πράσινο» Δήμο Παρανεστίου, με σεβασμό στην προστασία του περιβάλλοντος.

ΠΡΑΣΙΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ.
Με την δημιουργία, σε πρώτη φάση, τεσσάρων σημείων (Παρανέστι, Πλατανιά, Νικηφόρο και Αδριανή), εναπόθεσης ογκωδών απορριμμάτων στο Δήμο Παρανεστίου, με ζεύγος ανοικτού τύπου κάδων, εναπόθεσης συλλογής και μεταφοράς πρασίνων οικιακών ή οικιακού τύπου αστικών στερεών αποβλήτων, μπαζών και κλαδιών, ο Δήμος Παρανεστίου συμβάλει ουσιαστικά στην καθαριότητα και στην εξυπηρέτηση των Δημοτών του.

Δημιουργώντας αυτά τα σημεία, ο Δήμος γίνεται πιο «πράσινος» και πιο οικολογικός. Τα ποτάμια, τα ρέματα και όλο το οικοσύστημα παραμένουν καθαρά και η προσπάθεια για ένα όμορφο Δήμο συμπληρώνεται, παράλληλα, με την αποκομιδή των σκουπιδιών, την ανακύκλωση, τώρα και με τα ογκώδη απορρίμματα.
Πρωταρχική μέριμνα της Δημοτικής Αρχής είναι η προστασία της υγείας των κατοίκων, η προστασία του περιβάλλοντος και η εξοικονόμηση πόρων.

Το Παρανέστι, ως έδρα του Δήμου, έχει αναπτυγμένο εμπόριο με τα απαραίτητα προς σίτιση και ψυχαγωγία μαγαζιά. Διαθέτει άριστο οδικό δίκτυο έως και το πλέον απομακρυσμένο χωριό του ορεινού τμήματος του Δήμου. Η διέλευση των οχημάτων πάνω από τον ποταμό Νέστο, που αγκαλιάζει το Παρανέστι, γίνεται μέσω μιας μεγάλη γέφυρας, ενώ παλαιότερα στο χώρο κοντά στο Νέστο ποταμό, νότια της Σιδηροδρομικής γραμμής, κάθε Πέμπτη γινόταν εμπορική πανήγυρης.

ΔΩΡΕΑΝ WI-FI ΠΑΡΑΝΕΣΤΙ-ΑΔΡΙΑΝΗ
Το Παρανέστι, ο οικισμός Μεσοχωρίου και η Αδριανή, έχουν ελεύθερη πρόσβαση Wi-Fi μέσω του Ευρωπαϊκού Προγράμματος WiFi4EU. Οι Δημότες έχουν τη δυνατότητα για δωρεάν πρόσβαση στο διαδίκτυο στο Παρανέστι σε ακτίνα περίπου 150 μέτρων από το Δημαρχείο, το Δημοτικό Σχολείο και το Γυμνάσιο με Λυκειακές Τάξεις. Στο Μεσοχώρι, ο οικισμός της ΔΕΗ και στην Αδριανή, από την Κοινότητα, έως το πάρκο Αδριανής και το Δημοτικό Σχολείο. Σκοπός της Δημοτικής Αρχής είναι σύντομα να έχει όλος ο Δήμος και οι Δημότες δωρεάν Wi-Fi.

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΩΝ
Το Παρανέστι ως έδρα του ομώνυμου Δήμου διαθέτει Πυροσβεστική Υπηρεσία, για την κάλυψη των αναγκών της ευρύτερης περιοχής, Υποκατάστημα του ΟΤΕ, Λέσχη Αξιωματικών, Κέντρο Κοινότητας, υποκατάστημα της Τράπεζας Eurobank, καθώς και υποκατάστημα των ΕΛΤΑ.

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Στο Παρανέστι υπάρχει ο Αγροτικός Παραγωγικός Συνεταιρισμός Παρανεστίου, καθώς και άλλα καταστήματα με παραδοσιακά προϊόντα. Χρησιμοποιούνται εγχώρια προϊόντα τα οποία παρασκευάζουν με σπιτικές συνταγές και παραδοσιακές διαδικασίες, προσφέροντας γεύση κορυφαίας ποιότητας αλλά και είδη θρεπτικά, αγνά και μοναδικά.
Θα βρείτε προϊόντα όπως εκλεκτά γλυκά του κουταλιού και μαρμελάδες που φτιάχνονται από φρούτα της περιοχής αλλά και τοπικά ηδύποτα από κράνο, δαμάσκηνο ή μέντα. Χυλοπίτες, τραχανάς και άλλα σπιτικά ζυμαρικά και γιοφκάδες ή με σπανάκι ή με τομάτα. Αφεψήματα όπως: τσάι του βουνού και χαμομήλι, που μαζεύονται από το βουνό, καθώς και ρίγανη. Γνωστές είναι και οι σπιτικές πίτες, πρασόπιτες, σπανακόπιτες, κρεατόπιτες ή κολοκυθόπιτες καθώς και ο σαρακοστιανός τραχανάς και τα σιροπιαστά γλυκά.

Η ΤΑΒΕΡΝΑ ΜΠΟΖΙΔΗ
Οι Παρανεστιώτες είναι φιλόξενοι και εξωστρεφείς άνθρωποι. Είναι αδιανόητο να φύγεις από τον τόπο τους χωρίς να γευτείς την εξαιρετική τους κουζίνα, από ντόπια κρέατα, απ’ τα ζώα που εκτρέφουν οι εκατοντάδες κτηνοτρόφοι σ΄ όλο τον ορεινό όγκο του Δήμου. Βεβαίως, η κουζίνα τους δεν είναι μόνο σύγχρονη, αλλά και παραδοσιακή και μπορείτε να επιλέξετε από το μενού ό,τι τραβά η όρεξη σας.
Μια πολύ ιδιαίτερη πρόταση είναι η ταβέρνα του Μποζίδη, γνωστή και πέραν των ορίων του Δήμου Παρανεστίου. Βρίσκεται πάνω στον κεντρικό δρόμο, στο ύψος του Σιδηροδρομικού Σταθμού, μέρος του οποίου αξιοποιεί η επιχείρηση, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στη διατήρηση της μοναδικής αρχιτεκτονικής του κτηρίου του Σταθμού.
Ο κύριος Ηλίας Μποζίδης, σερβίρει μπριζολίτσες, μπιφτέκια, σουβλάκια, πανσέτες, χωριάτικα λουκάνικα, παϊδάκια, όλα ψημένα με μαεστρία στα κάρβουνα. Φρέσκιες τηγανητές πατάτες και σαλάτες εποχής. Το ιδιαίτερο της ταβέρνας του κυρίου Μιχάλη, πέρα από τα φρέσκα και ντόπια προϊόντα που σερβίρει, είναι οι τεράστιες μερίδες του, για τις οποίες όλοι έχουν να λένε, σε συνδυασμό με τις χαμηλές τιμές του. Ίσως, να χρειαστεί να κλείστε τραπέζι, αν έρχεστε από μακριά, γιατί μπορεί και να μη βρείτε ελεύθερο! Τηλ. 2524022203.

ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Με Β.Δ. της 25-10-1915, ιδρύθηκε το κοινό 1/τάξιο Δημοτικό Σχολείο Μπουκίων, της πρώην Κοινότητας Δρατσίστας.
Το Δημοτικό Σχολείο Παρανεστίου, ανέστειλε τη λειτουργία του την περίοδο της πρώτης Βουλγαρικής κατοχής (1916-1918) και της δεύτερης τα έτη, 1941-1944.
Μέχρι το 1924, το Δημοτικό Σχολείο ήταν Κοινοτικό και οι κάτοικοι φρόντιζαν για τη στέγαση του και τη μισθοδοσία των εκπαιδευτικών.
Ο Στρατός στο Παρανέστι, γκρέμισε ένα τουρκικό τέμενος και στη θέση του κατασκεύασε κτήριο-στάβλο για δική του χρήση. Το 1925, ύστερα από ικεσίες των κατοίκων του χωριού, ο Στρατός διέθεσε το κτήριο αυτό για τη στέγαση του Δημοτικού Σχολείου Παρανεστίου.
Το υπάρχον σήμερα διδακτήριο θεμελιώθηκε το 1930 και αποπερατώθηκε το 1932, από την Εποπτεία Παραμεθορίων. Ήταν τύπου 2/τάξιου Σχολείου, επαρκές και κατάλληλο. Για την τοιχοποιία του αυλόγυρου απαιτούνταν 150.000 δρχ. τις οποίες θα διέθεταν, είτε οι κάτοικοι του χωριού με υποχρεωτικό έρανο, είτε η Κοινότητα, είτε το Κράτος. Τελικώς, ποιος πλήρωσε για την τοιχοποιία και πόσο κόστισε δεν είναι γνωστό.
Το σχολικό έτος 1951-1952, το διδακτήριο επισκευάστηκε με κρατική δαπάνη 10 εκ. δρχ. παλιάς έκδοσης.
Το 1954-1955 επισημάνθηκε η ανεπάρκεια του και κατά το Σχολικό έτος 1956-1957 κατασκευάστηκε και τρίτη αίθουσα με δαπάνη 25.000 δρχ. των Δημοσίων Επενδύσεων και 25.000 δρχ. της Κοινότητας Παρανεστίου.
Τα τελευταία χρόνια κατασκευάστηκαν άλλες δύο αίθουσες από τη ΔΕΗ, για την εξυπηρέτηση των παιδιών των εργαζομένων οικογενειών στη ΔΕΗ, περιοχής Παρανεστίου.
Το 1994, η ΔΕΗ κατασκεύασε στο προαύλιο του διδακτηρίου γήπεδο καλαθοσφαίρισης στρωμένο με ασφαλτοτάπητα. Την ίδια χρονιά κατασκευάστηκε και γήπεδο ποδοσφαίρου με δαπάνη της Σχολικής Επιτροπής Παρανεστίου.
Στο Δημοτικό Σχολείο Παρανεστίου το 1940 φοιτούσαν 129 μαθητές, το 1951 φοιτούσαν 157 μαθητές, το 1991 φοιτούσαν 106 μαθητές και το 2001 φοιτούσαν 67 μαθητές.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ

25η Μαρτίου 1964 στο Παρανέστι
Στη φωτογραφία φαίνονται οι εκπαιδευτικοί:
Όρθιοι από αριστερά:
1. Τσαβδαρίδης (γιατρός στο Παρανέστι
2. Γλαράκη Κασσιανή (μαία - σύζυγος Στέλιου Γλαράκη)
3. Λαζαρίδου Μαίρη (δασκάλα - σύζυγος Διαμαντή Λαζαρίδη)
4. Αποστόλου Φρειδερίκη (αδελφή Γιώργου Αποστόλου)
5. Καραγεώργη Σακκά Δουκένη (νηπιαγωγός στο Παρανέστι 1962-70 - σύζυγος Αθανάσιου Σακκά)
6. Σωτηριάδου Πολυξένη (γραμματέας Κοινότητας Παρανεστίου)
7. Μόκκα Καίτη (καθηγήτρια Γυμνασίου Παρανεστίου)
8. Τικταπανίδου (καθηγήτρια Γυμνασίου Παρανεστίου)
9. Λίντας Αντώνης (γυμναστής Γυμνασίου Παρανεστίου)
Καθιστοί από αριστερά:
1. Αποστόλου Γεώργιος (δάσκαλος στο Ξάγναντο)
2. Αραμπατζής Δημήτρης (Δ/ντής Γυμνασίου Παρανεστίου)
3. Γλαράκης Στέλιος (Προϊστάμενος Ταχυδρομείου)
4. Φιλιππίδης Γιώργος (κουρέας Παρανεστίου)
5. Καλαϊτζίδης (Κοινοτάρχης Παρανεστίου)
6. Λαζαρίδης Διαμαντής (δάσκαλος στο Δημοτικό Παρανεστίου 1957-1964)
7. Σακκάς Αθανάσιος, (δάσκαλος στο Δημοτικό Παρανεστίου 1961-1970, μια χρονιά στη Βουνοπλαγιά, μια στο Θόλο, μια στο Καπνόφυτο (εκείνη τη χρονιά που βγήκε η φωτογραφία) κι εφτά στο Παρανέστι.
Τη φωτογραφία έδωσε στον πρόεδρο του Συλλόγου Παρανεστιωτών Θεσ/νίκης, ο Σακκάς Αθανάσιος.

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟ ΠΑΡΑΝΕΣΤΙ
Το Παρανέστι σήμερα παρέχει σε ύψιστο βαθμό εκπαίδευση στους νέους της περιοχής διαθέτοντας Λύκειο, Γυμνάσιο, Δημοτικό Σχολείο, Δημόσιο Νηπιαγωγείο και Παιδικό Σταθμό.
Το Γυμνάσιο ιδρύθηκε στο Παρανέστι το 1961, το 1986 ιδρύθηκε το Λύκειο Παρανεστίου.
Με Β.Δ. 107/1962 ιδρύθηκε το 1/τάξιο Νηπιαγωγείο Παρανεστίου της τέως ομώνυμης Κοινότητας της Α’ Εκπαιδευτικής Περιφέρειας Δράμας. Το Νηπιαγωγείο του Παρανεστίου στην αρχή στεγαζόταν σε αίθουσα που είχε παραχωρήσει η τέως ομώνυμη Κοινότητα. Από το έτος 1993, το Νηπιαγωγείο στεγάζεται σε προκατασκευασμένο διδακτήριο, το οποίο κατασκεύασε ο Ο.Σ.Κ. στον αύλιο χώρο του διδακτηρίου του Δημοτικού Σχολείου Παρανεστίου και το οποίο καλύπτει πλήρως τις στεγαστικές ανάγκες του Νηπιαγωγείου.

ΓΥΜΝΑΣΙΟ-ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΡΑΝΕΣΤΙΟΥ
Το Γυμνάσιο Παρανεστίου λειτούργησε από το σχολικό έτος 1961-1962, με τρείς μόνο τάξεις, τις τρείς πρώτες του εξαταξίου τότε Γυμνασίου. Το σύνολο των μαθητών, αυτή τη σχολική χρονιά ήταν 79 και στις τρείς τάξεις.
Στεγάστηκε σε μικρό ιδιόκτητο κτίριο στο κέντρο του χωριού. Το οικόπεδο ήταν πολύ μεγάλο και αργότερα χρησιμοποιήθηκε ως γήπεδο της τοπικής ομάδας. Τα επόμενα έτη, οι μαθητές αυξήθηκαν καθώς σ’ αυτό φοιτούσαν και μαθητές από τα γύρω χωριά. Ενδεικτικά αναφέρουμε το σχολικό έτος 1964-1965, και στις τρεις τάξεις του Γυμνασίου φοιτούσαν 122 μαθητές.

Από 1-9-1972 το Γυμνάσιο από τριτάξιο μετατράπηκε σε εξατάξιο, παρέχοντας μεγάλη διευκόλυνση για τους κατοίκους, οι οποίοι ως τότε έστελναν τα παιδιά τους, για τις τρείς τελευταίες τάξεις, στην Δράμα με μεγάλο κόστος για τους γονείς και ταλαιπωρία για τα παιδιά, τα οποία διέμεναν ή σε νοικιασμένα δωμάτια, ή σε συγγενικά σπίτια.
Μετά την αύξηση των τάξεων σε έξι, το σχολείο μεταφέρθηκε σε οίκημα που είχε ανεγερθεί για παιδικό σταθμό, χωρίς όμως να έχει εγκριθεί η λειτουργία του. Κάποιες χρονιές χρησιμοποιήθηκαν και ενοικιασμένοι ιδιωτικοί χώροι, ως σχολικές αίθουσες, λόγω αύξησης του αριθμού των μαθητών.
Όταν τη σχολική χρονιά 1976- 1977 η δευτεροβάθμια εκπαίδευση χωρίστηκε σε δύο βαθμίδες – τριτάξιο Γυμνάσιο και τριτάξιο Λύκειο – λειτούργησε στο Παρανέστι και Γυμνάσιο και Λύκειο με χωριστές διευθύνσεις, στον ίδιο χώρο. Το μεγάλο ρεύμα αστυφιλίας αυτών των χρόνων μείωσε πολύ γρήγορα το νέο πληθυσμό του χωριού και φυσικά τους μαθητές των σχολείων.
Το Μάιο του 1986 το Λύκειο ενοποιείται διοικητικά με το Γυμνάσιο και λειτουργεί πλέον με μια διεύθυνση και με την ονομασία Λυκειακές Τάξεις Γυμνασίου Παρανεστίου.
Το 1990 ολοκληρώνεται το κτίριο για το Γυμνάσιο στο ιδιόκτητο οικόπεδο που χρησιμοποιούσε η Τοπική Κοινωνία ως γήπεδο και τον Απρίλιο του ίδιου έτους γίνεται η μετακόμιση του Σχολείου και από το σχολικό έτος 2001-2002 και της ηλεκτρονικής μεγάλης βιβλιοθήκης με 5.000 βιβλία που συγχρηματοδοτήθηκε από το ΥΠ.Ε.Π.Θ. και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σήμερα, το Γυμνάσιο & Λύκειο Παρανεστίου αποτελείται από έξι τάξεις, τρεις του Γυμνασίου και τρεις του Λυκείου. Όλες οι τάξεις είναι πολύ φωτεινές και πολύ μεγάλες. Είναι εφοδιασμένες με όλα τα απαραίτητα όργανα που χρειάζονται για τα μαθήματα του σχολείου.
Δύο αίθουσες χρησιμοποιούνται από την Διεύθυνση (γραφείο Διευθυντή και γραφείο καθηγητών). Ακόμη υπάρχουν δύο αίθουσες γυμναστηρίου, οι οποίες είναι εξοπλισμένες κατάλληλα με όργανα γυμναστικής, μια αίθουσα με διαδραστικό πίνακα όπου παρακολουθούν οι μαθητές ταινίες και παρουσιάζουν διάφορες εργασίες τους και μια αίθουσα πληροφορικής με οκτώ Η/Υ.
Επίσης, υπάρχει ένα εργαστήριο φυσικής, το οποίο είναι πλήρες εφοδιασμένο μ’ όλα τα όργανα που χρειαζόμαστε για να κάνουν οι μαθητές τα πειράματα που χρειάζονται. Στο σχολείο υπάρχει μια αίθουσα βιβλιοθήκης, από την οποία μπορούν οι μαθητές να δανείζονται βιβλία.
Τέλος, στον εξωτερικό χώρο υπάρχει μια μεγάλη αυλή, με 2 ξύλινα κιόσκια, 8 βρύσες, ένα γήπεδο ποδοσφαίρου 5Χ5, ένα γήπεδο μπάσκετ, ένα γήπεδο τένις και κερκίδες. Στην αυλή, το μεγαλύτερο μέρος έχει στρωθεί με γκαζόν και έχει δεντροφυτευτεί με καλόγουστο τρόπο.

ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ

Με την αρωγή του Αστεροσκοπείου Αθηνών και στήριξη του Δρ κ. Κωνσταντίνου Λαγουβάρδου, ιδρύθηκε και λειτουργεί στο Παρανέστι, από 31-05-2013, ένας Μετεωρολογικός Σταθμός, Πανελλήνιας εμβέλειας, με πρόσβαση σε όλα τα μεγάλα ΜΜΕ και σε απευθείας σύνδεση με το Αστεροσκοπείο Αθηνών.
Ο Αυτόματος Μετεωρολογικός Σταθμός τοποθετήθηκε στο Παρανέστι, στο πλαίσιο ερευνών για την καλύτερη καταγραφή των μετεωρολογικών συνθηκών στη χώρα μας. Η εγκατάσταση του ανέδειξε περίτρανα το πρόβλημα που υπάρχει χρόνια στην κοιλάδα του Παρανεστίου, ιδιαίτερα μετά την κατασκευή των δύο υδροηλεκτρικών εργοστασίων, του Θησαυρού και της Πλατανόβρυσης, δηλαδή, το μεγάλο ποσοστό υγρασίας που συσσωρεύεται, από τα εκατομμύρια κυβικά νερού ιδιαίτερα κατά του χειμερινούς μήνες, με αποτέλεσμα η Παρανέστια Γη να έχει πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και παγετό.
Η σωστή και τεκμηριωμένη από το Μετεωρολογικό Σταθμό πληροφόρηση, για τις θερμοκρασίες που επικρατούν, δίνουν πλέον τη δυνατότητα στους κατοίκους της περιοχής μιας άμεσης και έγκαιρης ενημέρωσης για τα καιρικά φαινόμενα, η οποία και βοηθά τα μέγιστα στις αγροτικές κυρίως εργασίες τους.
Στο σύνδεσμο http://penteli.meteo.gr/stations/paranesti/ οι κάτοικοι της περιοχής Παρανεστίου μπορούν ανά πάσα στιγμή να βλέπουν τον καιρό και τις θερμοκρασίες που επικρατούν. Παράλληλα, τα δεδομένα του Σταθμού είναι διαθέσιμα και για εκπαιδευτική χρήση www.meteo.gr/stations/paranesti
Ο Σταθμός που είναι εγκατεστημένος στον προαύλιο χώρο του Γυμνασίου Παρανεστίου, σε ύψος 126 μέτρων, τελεί υπό την επίβλεψη του κ. Παντελή Ιωαννίδη.

Ο ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΙ ΕΛΕΝΗΣ

Το Παρανέστι διαθέτει έναν εξαίρετο ναό αφιερωμένο στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη, καθώς και στον Άγιο Λουκά τον Ευαγγελιστή. Η καθιέρωση έγινε από τον Μακαριστό Μητροπολίτη Δράμας Διονύσιο στις 30 Οκτωβρίου του 1966. Πρόκειται για έναν εντυπωσιακό πετρόχτιστο Ναό, σε ρυθμό βασιλικής, με παλιές εικόνες στο διάκοσμό του.

Ο αύλιος χώρος του Ναού μεγάλος, πλακόστρωτος πέριξ του Ναού και ακριβώς απέναντι του υπάρχει μια αίθουσα, για την τέλεση εκδηλώσεων. Νότια του Ναού, απλώνεται μια δεύτερη μεγάλη πλατεία, στο κέντρο της οποίας είναι τοποθετημένο μνημείο αφιερωμένο στη μνήμη των Παρανεστιωτών που έχασαν τη ζωή τους υπερασπιζόμενοι τα ιδανικά και τις αξίες της πατρίδας μας. Στο χώρο αυτό πραγματοποιούνται οι πανηγυρικές εκδηλώσεως, ανήμερα της εορτής των Αγίων στους οποίους είναι αφιερωμένο ο ναός.

Η ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ
Η πλατεία του Παρανεστίου σε σύντομο χρονικό διάστημα θα αλλάξει όψη καθώς εγκρίθηκε η ανάπλασή της, ένα έργο που θα αλλάξει άρδην την αισθητική εικόνα του Παρανεστίου. Το έργο ύψους πολλών χιλιάδων ευρώ εγκρίθηκε από το Πράσινο Ταμείο, τον Ιούνιο του 2020, μετά από πρόταση που κατέθεσε η Δημοτική Αρχή, του Αναστάσιου Καγιάογλου.

ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ

Πριν από μια δεκαετία περίπου, το πρώην Στρατόπεδο Π. Πανταζόπουλου, στο Παρανέστι, μετατράπηκε σε χώρο Κράτησης παράτυπα εισερχόμενων στη χώρα Μεταναστών.

Η απόφαση της κυβέρνησης, στην οποία συνηγόρησε η τότε Δημοτική Αρχή, προκάλεσε έντονες διαμαρτυρίες και αντιδράσεις από τους κατοίκους. Ωστόσο, έρευνα που πραγματοποιήθηκε μερικά χρόνια αργότερα, απέδειξε ότι η παρουσία του Κέντρου Μεταναστών στην περιοχή, επηρέασε τον τρόπο ζωής των κατοίκων, την οικονομία και τον τουρισμό της περιοχής, σε μικρότερο εύρος απ’ ότι πίστευαν εξ αρχής. Πάντως, οι κάτοικοι είναι της άποψης ότι πρέπει να υπάρχουν τέτοια κέντρα κράτησης, αλλά όχι τόσο κοντά στο χώρο διαμονής τους.
Το Κέντρο Κράτησης Μεταναστών βρίσκεται μέσα στο Παρανέστι, επί της κεντρικής επαρχιακής οδού Παρανεστίου-Σταυρούπολης, πριν το Κάτω Θόλο.

To Καλαμπάκι (επίσημα Καλαμπάκιον) είναι πεδινή κωμόπολη του νομού Δράμας σε υψόμετρο 60 μέτρα. Βρίσκεται 13 χλμ. νότια της Δράμας, πρωτεύουσας του νομού.
Η τέως κοινότητα Καλαμπακίου είχε συσταθεί με το Βασιλικό Διάταγμα της 13/11/1919. Οι οικισμοί που αποτέλεσαν αρχικά την κοινότητα ήταν: Καλαμπάκι, Γεδί – Περέ, Μούζγα, Καρά – Καβάκ, Βοδόβιστα, Μπάνιτσα, Καρά – Τσαλί, Μποσινός, Φωτολίβος, Οσμανίτσα.
Το Καλαμπάκι μετά το πρόγραμμα Καλλικράτης ορίστηκε ως η έδρα του Δήμου Δοξάτου, στον οποίο υπάγονται επίσης τα χωριά Φτελιά, Αγία Παρασκευή, Καλαμώνας και Νεροφράκτης και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 3.110 κατοίκου.
Στην πλειονότητά τους οι κάτοικοί του είναι απόγονοι προσφύγων κυρίως από τον Πόντο, την Ανατολική Θράκη (κυρίως από το χωριό Κρυόνερο), τον Καλφά της Κωνσταντινουπόλεως γνωστοί και ως Καλφακιώτες και τη Μικρά Ασία (κυρίως από την Καππαδοκία, τουρκόφωνοι ορθόδοξοι χριστιανοί, γνωστοί και ως Καραμανλήδες) που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους όταν υπεγράφη η Συνθήκη της Λωζάνης (1923).

Ιστορία
Εάν αναφερθούμε στην ιστορία της περιοχής, μπορούμε να διαπιστώσουμε πως υπήρχε κατοίκηση για πολλούς αιώνες σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα. Ειδικότερα στην Νεολιθική εποχή (4.900 – 4.600) π.Χ. ανήκουν οι οικισμοί «Καλαμπάκ –Τεπέ» και «Συκιά».
Για το Δήμο Καλαμπακίου θα πρέπει να μιλήσουμε επίσης για την Εγνατία Οδό. Η Εγνατία Οδός ακολουθώντας μετά την Αμφίπολη τους βόρειους πρόποδες του Παγγαίου με κατεύθυνση τους Φιλίππους, διέσχιζε την περιοχή του ακμαίου αρχαίου οικισμού Καλαμπακίου όπως μαρτυρεί το μιλιάριο της εποχής του Τραϊανού.

Πολιτισμός
Πολιτιστικά δραστηριοποιείται ο Μορφωτικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Καλαμπακίου http://www.politismoskalabaki.gr (ιδρυθείς το 1979), ο οποίος μεριμνά για την αναβίωση του εθίμου του "κουρμπανιού". Κάθε χρόνο στις 18 Ιανουαρίου, την ημέρα του Αγίου Αθανασίου γιορτάζεται το κουρμπάνι, ένα έθιμο που έφεραν οι πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη.
Το Καλαμπάκι σήμερα
Οι κάτοικοι του Καλαμπακίου (Καλαμπακιώτες ή Καλαμπακινοί) ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία.
Το Καλαμπάκι διαθέτει δύο δημοτικά σχολεία και ένα γυμνάσιο-λύκειο. Η ποδοσφαιρική ομάδα του Καλαμπακίου ΑΕΚ (Αθλητική Ένωση Καλαμπακίου) αγωνίζεται στην Δ' Εθνική Κατηγορία (σεζόν 2009-2010).
Γήρανση του πληθυσμού, υπογεννητικότητα, υψηλή ανεργία και κατά συνέπεια μετανάστευση των όλο και λιγότερων νέων στα αστικά κέντρα είναι τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει το χωριό.
Στο πλαίσιο ενός προγράμματος διαδημοτικής συνεργασίας το Καλαμπάκι κινήθηκε το 2006 προς σύνδεση του ιδίου στον βιολογικό καθαρισμό της Δράμα.

Τα Πηγάδια βρίσκονται μόλις 3 χιλιόμετρα βόρειο-ανατολικά από τα Κύργια. Αγροτικό χωριό με 178 κατοίκους και παράδοση στη καλλιέργεια του καπνού. Οι κάτοικοι είναι κυρίως πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο. Η ονομασία τους προέρχεται από τα πολλά πηγάδια που υπήρχαν στην περιοχή (γύρω στα 26).
Η παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν Ντισμικλί(τ) από τη τούρκικη λέξη «Ντίζ» που σημαίνει γόνατα. Η ιστορία αναφέρει ότι κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας στο λόφο που βρίσκεται το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία γίνονταν οι εκτελέσεις των κακοποιών που ήταν αναγκασμένοι να ανεβαίνουν το λόφο με τα γόνατα.
Αξίζει να επισκεφτεί κανείς το πευκοδάσος των Πηγαδίων, ένας πανέμορφος χώρος αναψυχής, με ιδανικά μονοπάτια για τους λάτρεις της πεζοπορίας, με κιόσκια και παγκάκια, γήπεδο για αθλητικές δραστηριότητες, παιδική χαρά και ξύλινα γεφυράκια.

Οικισμός Αιγείρου
Το παλαιότερο όνομα του οικισμού ήταν Καβακλή που σημαίνει «Λεύκα». Σήμερα το χωριό είναι ακατοίκητο και απέχει 25 χιλιόμετρα από τη Δράμα. Ένα ορεινό χωριουδάκι με κύριο χαρακτηριστικό τα ερειπωμένα πέτρινα σπίτια των προσφύγων από την Μπάφρα της Μικρά Ασίας.
Στο κέντρο του οικισμού βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου που χτίστηκε από τους πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στο χωριό. Μέχρι και σήμερα την ημέρα της γιορτής του Αγίου γίνεται προσκύνημα από πλήθος κόσμου.

Οικισμός Περιστεριάς
Η Περιστεριά είναι το τελευταίο κατοικημένο χωριό του Δήμου Δοξάτου. Απέχει 30 χιλιόμετρα από τη Δράμα. Το πρώτο όνομα του χωριού ήταν Ντεμιρτζόγιαννη, από την τούρκικη λέξη Ντεμίρ που σημαίνει σίδερο και την λέξη Οργιαννη που σημαίνει χωριό.
Ελεύθερα μεταφραζόμενο σε σιδεροχώρι. Μετά την αποχώρηση των Τούρκων το ελληνικό όνομα που επιλέχθηκε είναι Περιστεριά, και οφείλεται σε μια μεγάλη σπηλιά που έχει αγριοπερίστερα.
Το χωριό κατοικείται και υπάρχει ως οικισμός πάνω από επτά αιώνες. Σήμερα αριθμεί 27 κατοίκους. Το μεγάλο ρεύμα αστυφιλίας καθώς και ο σταδιακός μαρασμός της καλλιέργειας του καπνού έφεραν την εγκατάλειψη του οικισμού.
Οι τελευταίοι μόνιμοι κάτοικοι πρέπει να έφυγαν πάνω από 30 χρόνια πριν. Από τότε και μέχρι τις αρχές του 90’ το χωριό κατοικείται εποχιακά στα χρονικά διαστήματα των διακοπών. Τα τελευταία χρόνια η απογοητευτική εικόνα αυτή όμως άλλαξε.
Χτίζονται καινούρια σπίτια και το χωριό αρχίζει να κατοικείται και πάλι. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος της Περιστεριάς προσπαθεί να εφαρμόσει την ιδέα της διατήρησης του πέτρινου παραδοσιακού χαρακτήρα του χωριού και την ανάδειξη του ως παραδοσιακού ορεινού οικισμού.

Το Κάτω Νευροκόπι είναι κωμόπολη του νομού Δράμας και έδρα του ομώνυμου δήμου. Έχει
πραγματικό πληθυσμό 2.157 κατοίκους (2011). Το Κάτω Νευροκόπι βρίσκεται στο κέντρο του ομώνυμου οροπεδίου, βορειοδυτικά της Δράμας σε απόσταση 47χλμ. από το κέντρο της. Το παλαιό όνομα της κώμης ήταν Ζύρνοβο και μετονομάστηκε σε Κάτω Νευροκόπι από τους Έλληνες του Νευροκοπίου (σήμερα στη Βουλγαρία) που προσέφυγαν εκεί μετά τη συνθήκη του Νεϊγύ.

Το Κάτω Νευροκόπι έχει ηπειρωτικό κλίμα. Η ψυχρότητα των χειμώνων του είναι χαρακτηριστική• αναφέρεται και ως "Σιβηρία της Ελλάδας" διότι στην περιοχή καταγράφονται μερικές από τις χαμηλότερες θερμοκρασίες στην Ελληνική επικράτεια. Η χαμηλότερη θερμοκρασία που έχει ποτέ καταγραφεί είναι -28°C.

Η ευρύτερη περιοχή του Κάτω Νευροκοπίου έχει κατοικηθεί από την Παλαιολιθική περίοδο. Οι κάτοικοι κατά την Αρχαϊκή εποχή είχαν επαφές με τα κεντρικά Βαλκάνια, αλλά και με τα παράλια της Μακεδονίας και Θράκης. Οι φυλές που κατοικούσαν ήταν Θρακικές, κυρίως Οδομάντες και Ηδωνοί. Η περιοχή του λεκανοπεδίου του Κάτω Νευροκοπίου κατακτήθηκε από το Φίλιππο Β΄. Μετά τη Μάχη των Φιλίππων, το 42 π.Χ. εγκαταστάθηκαν στην περιοχή, Ρωμαίοι. Κατά τη Βυζαντινή περίοδο, υπήρχαν μεγάλα κτήματα, ιδιωτικά και μοναστικά. Μετά τον 7ο αιώνα η περιοχή δέχτηκε κύματα σλαβικών επιδρομών από το Βορρά.

Το 1383 κατακτήθηκε η περιοχή από τους Οθωμανούς και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή μουσουλμάνοι. Το 1530 είχε 385 χριστιανικά και 219 μουσουλμανικά νοικοκυριά.

Το 1870 ιδρύθηκε η Βουλγαρική εξαρχία και μια μακρά περίοδος εθνικών ανταγωνισμών λαμβάνει χώρα και στο Κάτω Νευροκόπι. Το 1882 ξεκίνησε η προσπάθεια της Ελληνικής πλευράς να αμυνθεί στις Βουλγαρικές αξιώσεις με τη βοήθεια της μητρόπολης. Οι εξαρχικοί του Κάτω Νευροκοπίου διεκδίκησαν το ναό του Αγίου Δημητρίου. Το 1899 οι εξαρχικοί προκάλεσαν επεισόδια για τον έλεγχο του ναού και η Οθωμανική διοίκηση αποφάσισε να αναστείλει τη λειτουργία του. Το Πάσχα του 1901 οι Οθωμανική διοίκηση επέτρεψε την επαναλειτουργία του ναού με τη συμφωνία της εναλλάξ λειτουργίας σε ελληνικά και βουλγαρικά, αλλά το Πάσχα του 1902 λόγω της συνέχισης των επεισοδίων, ο ναός ξανάκλεισε. Την επόμενη χρονιά, Βούλγαροι κομιτατζήδες ανέλαβαν ένοπλη δράση στην περιοχή προκειμένου να τρομοκρατήσουν τους Ελληνικούς πληθυσμούς. Τότε δολοφονήθηκε και ο δάσκαλος Θωμάς Παπαγεωργίου.

Τον Οκτώβριο του 1903 με πρωτοβουλία του μητροπολίτη Δράμας, ο ναός του Αγίου Δημητρίου λειτούργησε ξανά, ενόψει της γιορτής του ομώνυμου Αγίου με συμμετοχή πατριαρχικών και εξαρχικών. Ανήμερα του Αγίου Δημητρίου όμως, ένοπλη ομάδα 30 κομιτατζήδων επιτέθηκαν στο ναό και συνέλαβαν τους Έλληνες εκκλησιαστικούς επιτρόπους Ιωάννη Ζαφειρίου, Νικόλαο Γερμανό, το γιο του Γεώργιο Γερμανό και το δάσκαλο Κωνσταντίνο Χρηστίδη, τους οποίους εκτέλεσαν. Την παραμονή των Χριστουγέννων του 1906, σώμα 300 κομιτατζήδων περικύκλωσαν το Κάτω Νευροκόπι και μετά από τρίωρη επίθεση δολοφόνησαν τους Έλληνες προύχοντες.

Ο ελληνικός στρατός μπήκε στη κωμόπολη στις 4 Ιουλίου του 1913. Τα επόμενα χρόνια, και μετά τις ανταλλαγές πληθυσμών, στο Κάτω Νευροκόπι κατέφυγαν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη. Οι μουσουλμάνοι κάτοικοι μετανάστευσαν στην Τουρκία σύμφωνα με την Ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών ενώ, μέχρι το 1932, 324 εξαρχικές οικογένειες μετανάστευσαν στη Βουλγαρία.

Την 1η Απριλίου του 1927 η κωμόπολη μετονομάστηκε από Ζύρνοβο σε Κάτω Νευροκόπι.

Ιστορία Σμιλευμένη σε Μάρμαρο

Ρένα Τριανταφυλλίδου

Α΄ ΕΚΔΟΣΗ

Δράμα 2009

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Δράμας

Πρόλογος

Τα αγάλματα και τα μνημεία, πέρα από έργα τέχνης, αποτελούν ιστορικές μαρτυρίες λαμπρών και ένδοξων σελίδων του Ελληνικού έθνους. Σημείο εναπόθεσης δάφνινων στεφανιών, από τις νεότερες γενιές, ως ένδειξη φόρου τιμής στους μάρτυρες, ήρωες, αγωνιστές και υπερασπιστές των ιδανικών της φυλής μας. Ξυπνούν μνήμες, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της μαρτυρικής ελληνικής γης. Μας υπενθυμίζουν το ιερό μας χρέος να είμαστε θεματοφύλακες της Ελευθερίας, που με τόσους κόπους και θυσίες αποκτήθηκε, στο πέρασμα των αιώνων. Τα αγάλματα και τα μνημεία αποτελούν αδιάψευστους μάρτυρες και τεκμήρια του πολιτισμού των λαών σε κάθε ιστορική περίοδο.
Μέσα από το λεύκωμα αυτό επιχειρείται μια καταγραφή των σημαντικότερων ιστορικών περιόδων της περιοχής μας, λαμβάνοντας ερεθίσματα από τα ιστορικά αγάλματα και μνημεία, που φιλοτεχνήθηκαν από καταξιωμένους γλύπτες και κοσμούν τους κήπους και τα πάρκα της πόλης μας.
Αναλύονται οι ιστορικές εξελίξεις κάθε χρονικής περιόδου και παρουσιάζεται το έργο και η προσωπικότητα κορυφαίων αγωνιστών που προσέφεραν τα μέγιστα στον τόπο μας.
Από την καταγραφή αυτή δε θα μπορούσαν να απουσιάζουν και τα καλλιτεχνικά αγάλματα που κοσμούν την πόλη και το νομό μας. Τα περισσότερα απ’ αυτά βρίσκονται στον «Κήπο των αγαλμάτων» στη Νομαρχία Δράμας και αποτελούν καλλιτεχνική κληρονομιά του θεσμού «Καλλιτεχνικός Μάιος» που διοργανώνει η Ν.Α. Δράμας.
Ευχαριστώ θερμά όλους όσοι βοήθησαν στην ολοκλήρωση αυτής της προσπάθειας. Τον καταξιωμένο Δραμινό, εκπαιδευτικό και συγγραφέα, κ. Χατζηθεοδωρίδη Βασίλη, και την καθηγήτρια Φιλόλογο κ. Σταυρίδου Θάλεια, για τη διόρθωση των κειμένων. Το Δραμινό καλλιτέχνη, κ. Αθανασίου Στέλιο, που φιλοτέχνησε το οπισθόφυλλο του Λευκώματος.  Τους γιούς μου, αλλά και τους φίλους μου, για την ηθική τους υποστήριξη.
Τέλος, ευχαριστώ θερμά το Νομάρχη Δράμας κ. Κώστα Ευμοιρίδη, και το Νομαρχιακό Συμβούλιο, που στήριξε την προσπάθεια προχωρώντας στην έκδοση του Λευκώματος.

Ρένα Τριανταφυλλίδου
Δημοσιογράφος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Ιστορική εξέλιξη της Μακεδονίας

Η προσφορά της Μακεδονίας στην Ιστορία του παγκόσμιου πολιτισμού και στην εξάπλωση του ελληνικού πνεύματος είναι αξιοσημείωτη. Στη μακρόχρονη ιστορική διαδρομή της Μακεδονίας, συναντάμε λαμπρές σελίδες αγώνων, ηρωισμού, πολιτισμού, δράσης, καταστροφών, νικών και δόξας. Μια πολύπαθη διαδρομή από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας.
Ο μακεδονικός χώρος είναι γεμάτος από αρχαιολογικά ευρήματα αλλά και μνημεία, όλων των εποχών, που μαρτυρούν το πλούσιο ιστορικό και πνευματικό παρελθόν του. Υπάρχουν ενδείξεις που μας βεβαιώνουν για την ανθρώπινη παρουσία στο χώρο της Μακεδονίας, από την παλαιολιθική και τη νεολιθική εποχή, ακόμη. Υποστηρίζεται ότι η Μακεδονία είναι η κατοικία των πρώτων ανθρώπων που έζησαν στον ελλαδικό χώρο, καθώς και των Πρωτοελλήνων..
Η αρχαιολογία, η ιστορία, η γλωσσολογία και άλλες πηγές βεβαιώνουν ότι η ευρύτερη Δυτική και Άνω Μακεδονία είναι η αρχαία κοινή κατοικία των Πρωτοελλήνων.
Το 2000 - 1900 π.Χ. στη διάρκεια του μεγάλου μεταναστευτικού κύματος των ελληνικών φύλων, οι Ίωνες, οι Αιολείς, οι Αχαιοί κ.ά. κινήθηκαν προς τα νότια, ενώ στη Μακεδονία παρέμειναν οι Μακεδνοί.
Κατά τη μυθολογία, ο γενάρχης των Μακεδόνων ήταν γιος του Δία. Μητέρα του ήταν η Θυία, κόρη του Δευκαλίωνα, αδελφή του Έλληνα. Κύριος θεός των Μακεδόνων ήταν ο Ζευς Ύψιστος, μυθικός ήρωάς τους ο Ηρακλής, στους οποίους ήταν αφιερωμένες πολλές μακεδονικές πόλεις και ιερά.

Οι βασιλείς των Μακεδόνων

Ως ιδρυτής του κράτους των Μακεδόνων αναφέρεται ο Περδίκας Α΄. Αυτός στο πρώτο μισό του 7ου αι. π.Χ. εγκατέστησε την πρωτεύουσά του στις Αιγές, τη σημερινή Βεργίνα. Από εκεί οι Μακεδόνες άρχισαν να απλώνονται στην Εορδαία, έπειτα προς τη Βοττιαία, την Πιερία και την Αλμωπία.
Ο γιος του Περδίκα Α΄, ο Αργαίος, (7ος π.Χ.) καθώς και οι διάδοχοί του, Φίλιππος Α΄ (640–602 π.Χ.) και Αέροπος (602–576 π.Χ), απέκρουσαν συχνές επιδρομές Ιλλυριών και άλλων βαρβάρων.
Στη συνέχεια βασίλευσαν ο Αλκέτας (6ος αι. π.Χ.) και ο Αμύντας Α΄ (6ος- 5ος αι. π.Χ.). Τότε οι Μακεδόνες περνώντας τον Αξιό έφθασαν ως τα όρια της Χαλκιδικής.
Οι κατακτήσεις του Αλεξάνδρου Α΄ στις πρώτες δεκαετίες του 5ου αι. π.Χ. διεύρυναν περισσότερο τη Μακεδονία.  Ο Αλέξανδρος Α΄ ήταν εκείνος που πληροφόρησε στις Πλαταιές τους Έλληνες του Νότου για τα σχέδια του Ξέρξη, παρόλο που αναγκάστηκε να τον ακολουθήσει στην εκστρατεία του κατά των Ελλήνων.  Για το λόγο αυτό, οι τελευταίοι τού έστησαν και ανδριάντα στους Δελφούς.  Ο ίδιος έλαβε μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Ο Περδίκας Β΄ (5ος αι. π.Χ.) συμμάχησε με τους Αθηναίους κατά της Αμφίπολης. Γενικά, η βασιλεία του Περδίκα Β΄ ήταν γεμάτη ταραχές. Από τη μια οι δυσχέρειες που του δημιούργησαν οι διάφοροι άρχοντες της Μακεδονίας, μεταξύ των οποίων και ο αδελφός του Φίλιππος, σχετικά με τον προσδιορισμό της εξουσίας, και από την άλλη ο ανταγωνισμός μεταξύ Μακεδονίας και Αθηνών για τον έλεγχο της περιοχής του κάτω Στρυμόνα έφεραν στο κράτος μια γενική αναταραχή, που αποδεικνύεται και από την ελάττωση της κοπής νομισμάτων.
Ο νόθος γιος και διάδοχος του Περδίκα Β΄, ο Αρχέλαος Α΄, (τέλη 5ου- αρχές 4ου αι. π.Χ.) δε συνάντησε τις δυσκολίες του πατέρα του, τουλάχιστον ως προς τις σχέσεις του με τους Αθηναίους, έπειτα από την καταστροφή των τελευταίων στις Συρακούσες. Στα πρώτα χρόνια της βασιλείας του αντιμετώπισε μια αποστασία της Πύδνας, εύκολα όμως κατάφερε να την καταπνίξει.
Ο Αρχέλαος προχώρησε σε μια πλατιά μεταρρύθμιση: χώρισε τη χώρα σε περιφέρειες πόλεων. Μετέφερε την πρωτεύουσα στην Πέλλα, που τότε επικοινωνούσε με τη θάλασσα, και τη διακόσμησε με μεγαλόπρεπα οικοδομήματα. Επίσης οργάνωσε στρατιωτικά το κράτος του περισσότερο από κάθε άλλον προκάτοχό του. Γενικά, ο Αρχέλαος έδωσε στο Μακεδονικό βασίλειο μια εκπληκτική για την εποχή εκείνη λάμψη. Μετά τη δολοφονία του άρχισε μια περίοδος όλο ταραχές που κράτησε ως τα χρόνια της βασιλείας του Φιλίππου Β΄ που οδήγησε τη Μακεδονία στο μεγαλείο της.
Ο Φίλιππος Β΄ τον 4ο αι. π.Χ., και συγκεκριμένα το 358-336 π.Χ., δημιούργησε ενιαίο Μακεδονικό κράτος και ανέπτυξε θαυμαστή στρατιωτική οικονομική και διπλωματική δραστηριότητα. Ταυτόχρονα έβαλε σκοπό της ζωής του να ενώσει όλες τις ελληνικές πόλεις και έπειτα να εκστρατεύσει εναντίον των Περσών. Κυρίευσε χωρίς μάχη τη Θεσσαλία και τη Φωκίδα. Η Αθήνα και η Θήβα, που αντιστάθηκαν, νικήθηκαν στη Χαιρώνεια το 338 π.Χ.  Το 337 π.Χ. ο Φίλιππος ίδρυσε στην Κόρινθο  το «Κοινό των Ελλήνων». Ενώ όμως ονειρευόταν να γίνει αρχιστράτηγος όλων των Ελλήνων, δολοφονήθηκε το 336 π.Χ..
Στο θρόνο τον διαδέχθηκε ο γιος του Αλέξανδρος Γ΄, που μέσα σε 13 χρόνια, έφθασε αήττητος στα βάθη της Ασίας. Ίδρυσε πόλεις, διέδωσε τον ελληνικό πολιτισμό, άλλαξε την πορεία της Ιστορίας και ονομάστηκε Μέγας από όλους τους λαούς της γης.
Ο πρόωρος θάνατός του ανέκοψε το έργο του. Οι εμφύλιοι πόλεμοι ανάμεσα στους διαδόχους του εξασθένησαν το Μακεδονικό κράτος,  με αποτέλεσμα να γίνει εύκολη λεία στις ρωμαϊκές λεγεώνες.
Οι Ρωμαίοι, μετά τη νίκη τους επί των Καρχηδονίων, άρχισαν την κατάκτηση της ελληνικής χερσονήσου. Την εποχή εκείνη βασίλευε στη Μακεδονία ο Φίλιππος Ε΄ (221–179 π.Χ.) που αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει μόνος του τους Ρωμαίους, αφού πολλοί νότιοι Έλληνες είχαν συμμαχήσει μαζί τους. Μετά τη μακεδονική ήττα στις Κυνός Κεφαλές (197 π.Χ.), και ενώ ετοιμαζόταν για το νέο αγώνα του κατά των Ρωμαίων, πέθανε. Τον διαδέχθηκε στο θρόνο ο γιος του Περσέας (179-168 π.Χ.) που συνέχισε τις ετοιμασίες του για το πόλεμο κατά των Ρωμαίων. Επειδή όμως δεν είχε ικανότητες και οι άλλοι Έλληνες δε βοήθησαν, απέτυχε. Έπειτα από τη μάχη της Πύδνας στην οποία νικήθηκε (168 π.Χ.) οι Ρωμαίοι έγιναν κύριοι της Μακεδονίας που χωρίστηκε σε τέσσερις επαρχίες (μερίδες) ανεξάρτητες μεταξύ τους. Οι περισσότεροι θησαυροί μεταφέρθηκαν στη Ρώμη, όπως και οι πιο ονομαστοί πολίτες της.
Η προσπάθεια του Ανδρίσκου από το Αδραμύτιο, που ισχυρίστηκε ότι ήταν γιος και διάδοχος του Περσέα, να καταλάβει τη Μακεδονία απέτυχε (148 π.Χ.) και τότε ο Ρωμαίος στρατηγός Μέτελλος μετέτρεψε τη χώρα σε ρωμαϊκή συγκλητική επαρχία, που αποτέλεσε μάλιστα το ορμητήριο των Ρωμαίων για τις επόμενες κατακτητικές επιχειρήσεις τους.
Οι Ρωμαίοι εκμεταλλεύτηκαν τη Μακεδονία τόσο από οικονομική άποψη όσο και με τη χρησιμοποίηση των κατοίκων της στο στρατό.

Η Μακεδονία τη βυζαντινή εποχή

Στα βυζαντινά χρόνια ο όρος Μακεδονία διευρύνεται, για να περιλάβει στα όριά του συχνά και ολόκληρη τη Δυτική και Βόρεια Θράκη (μαζί Ανατολική Ρωμυλία) στη σημερινή Βουλγαρία, τη Βόρεια Ήπειρο και την Αλβανία.
Αν και ο Ιουστινιανός φρόντισε να προστατεύσει την περιοχή με μια σειρά από αμυντικά φρούρια, που επεκτείνονταν από την Ήπειρο ως την Κωνσταντινούπολη, οι ασταμάτητες επιδρομές των βαρβαρικών λαών, δημιουργούσαν συνεχώς προβλήματα. Ιδιαίτερα επικίνδυνοι ήταν οι Βούλγαροι (10ος- 11ος αι.).
Στο τέλος του 11ου αι. οι Νορμανδοί κυρίευσαν ένα σημαντικό μέρος της περιοχής. Διώχθηκαν σύντομα από τον Αλέξιο Α΄ Κομνηνό (1182-1222), για να επιστρέψουν, όμως, έναν αιώνα αργότερα και να προχωρήσουν έως τη Θεσσαλονίκη, την οποία και κυρίευσαν για λίγο, έπειτα από επίθεση από ξηρά και θάλασσα.
Μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους (1204) η Μακεδονία δόθηκε στο Βονιφάτιο το Μομφερατικό, που έκανε πρωτεύουσά του τη Θεσσαλονίκη. Εσωτερικές θρησκευτικές διενέξεις των Φράγκων και συχνές επιδρομές Βουλγάρων και Σέρβων έφεραν το κράτος σε χαώδη κατάσταση.
Εκμεταλλευόμενος τις καταστάσεις αυτές ο δεσπότης της Ηπείρου, Θεόδωρος Άγγελος Κομνηνός, κυρίευσε ένα τμήμα της Δυτικής Μακεδονίας στην αρχή (1215) και έπειτα ολόκληρη τη Μακεδονία, και την προσάρτησε στο βασίλειο της Ηπείρου (1222).  Ακολούθησε μια σειρά από αγώνες για την κατοχή της Μακεδονίας, με την αυτοκρατορία της Νίκαιας που έληξε το 1246 με την επικράτηση του Ιωάννη Βατάτζη (1222-1254), αυτοκράτορα της Νίκαιας, ο οποίος έκανε την Μακεδονία επαρχία του κράτους του.
Μετά την ανάκτηση της Κωνσταντινούπολης από το Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο, η Μακεδονία προσαρτήθηκε στη Βυζαντινή αυτοκρατορία (1261), αλλά η ταλαιπωρία της συνεχίστηκε με τις επιδρομές των γειτόνων εναντίον της.

Η Μακεδονία επί τουρκοκρατίας

Ως το 1430 που η Μακεδονία κατακτήθηκε από τους Τούρκους, διάφορες περιοχές της λεηλατήθηκαν, κατά καιρούς, από Καταλανούς, Σέρβους και Βουλγάρους.
Η Τουρκοκρατία άρχισε με τη σταδιακή κατάληψη των διαφόρων περιοχών της Μακεδονίας. Η αρχή έγινε με την κατάληψη της Αδριανούπολης (1361) και έπειτα της Φιλιππούπολης (1363), για να ολοκληρωθεί το 1430 με την κατάληψη της Θεσσαλονίκης.
Οι εξεγέρσεις των Ελλήνων της περιοχής ανάγκασαν στη συνέχεια τους Τούρκους να διαιρέσουν τη Μακεδονία σε αρματολίκια, για ν’ αντιμετωπίσουν τη δράση των κλεφτών.  Γνωστοί αρματολοί και κλέφτες της περιόδου είναι ο Ζήδρος και ο γιος του, Φώτης, ο Τότσκας, ο Γιάννης Φαρμάκης, ο Νίκος Τσάρας, ο Ρομφέης, ο Γιάννης Τσακνάκης, ο Ζιάκας, ο Καρατάσιος κ.ά.
Οι αρματολοί και κλέφτες του Ολύμπου αργότερα εμπόδισαν τον Αλή Πασά να επεκταθεί και προς τη Μακεδονία, εκτός από την περίπτωση του 1804, όταν τα στρατεύματά του κατόρθωσαν να κυριεύσουν τη Νάουσα και τη Βέροια.
Η περιοχή της Δράμας κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς περί το 1383.