Το ΚΠΕ Παρανεστίου είναι εκπαιδευτικό ίδρυμα που ιδρύθηκε με τη συνεργασία του ΥΠΕΠΘ και του Δήμου Παρανεστίου το 2002, στελεχώθηκε και λειτουργεί από τον Οκτώβριο του 2004 με 5 εκπαιδευτικούς, δύο της Α/θμιας και τρεις της Β/θμιας εκπαίδευσης. Το έργο που προσφέρει το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης αποδεδειγμένα είναι εξαιρετικά σημαντικό. Όπως σημαντική θεωρείται και η παρουσία του στο Παρανέστι. Χιλιάδες εκπαιδευτικοί και εκατοντάδες μαθητές, κάθε χρόνο το επισκέπτονται, στηρίζοντας την τοπική οικονομία, ενώ παράλληλα συμβάλλουν στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, καθώς και την κάνουν γνωστή ανά το πανελλήνιο, ζώντας και βιώνοντας τη φιλοξενία, και τις φυσικές ομορφιές της περιοχής.
Την παιδαγωγική ομάδα στελεχώνουν οι :
Καρυπίδης Γεώργιος, Υπεύθυνος ΚΠΕ Φυσικής Αγωγής
Παπαχατζή Αγορίτσα, Αν. Υπεύθυνος ΚΠΕ Αγγλικής Φιλολογίας
Βασιλειάδου Μαγδαλινή, Νηπιαγωγός
Θεοδοσάκη Ζωή, Αγγλικής Φιλολογίας
Παντελίδης Δημήτριος, Φυσικής Αγωγής.
Εμβέλεια εκπαίδευσης
Οι νομοί Εμβέλειας εκπαίδευσης του είναι: Δράμας, Ξάνθης, Καβάλας, Έβρου, Ροδόπης, Σερρών, Κιλκίς και Χαλκιδικής. Στα προγράμματα του ΚΠΕ Παρανεστίου είναι δυνατή η συμμετοχή σχολείων και από άλλες περιοχές της χώρας.

Στόχοι
Στόχοι του ΚΠΕ Παρανεστίου είναι η ευαισθητοποίηση, ενημέρωση, εκπαίδευση και ενεργοποίηση των μαθητών και γενικά των πολιτών ώστε να αναπτυχθούν στάσεις και συμπεριφορές που θα συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος.
Δράσεις
-Το ΚΠΕ σχεδιάζει και υλοποιεί προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για μαθητές σχολείων Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης και στηρίζει περιβαλλοντικά προγράμματα σχολικών ομάδων.
-Παράγει εκπαιδευτικό υλικό.
-Διοργανώνει περιβαλλοντικά σεμινάρια και συναντήσεις για εκπαιδευτικούς και άλλες κοινωνικές ομάδες.
-Αναπτύσσει συνεργασίες με την τοπική κοινωνία για θέματα διαχείρισης του τοπικού περιβάλλοντος, εκπαίδευσης, ενημέρωσης και κατάρτισης.
-Συμμετέχει στην οργάνωση και ανάπτυξη περιφερειακών και εθνικών θεματικών δικτύων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.
-Στηρίζει Περιβαλλοντικά προγράμματα σχολικών ομάδων.

Εγκαταστάσεις
Για τις ανάγκες του ΚΠΕ παραχωρήθηκαν από το Δήμο Παρανεστίου:
Γραφείο Διοίκησης, κτίριο με εργαστηριακό εξοπλισμό στο Καπνόφυτο, κτίριο που χρησιμοποιείται για τα προγράμματα της ενέργειας του νερού στο Καρποφόρο, αίθουσα πολλαπλών χρήσεων στον Κ. Θόλο. Αίθουσα ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Ξενώνας στην περιοχή Μεσοχωρίου με δυνατότητα φιλοξενίας 120 ατόμων, ο οποίος και ανακαινίστηκε από το Δήμο Παρανεστίου. Όλα τα κτίρια διαθέτουν σύστημα θέρμανσης και πυρασφάλειας και χώρους υγιεινής. Ακόμη υπάρχει λεωφορείο για τις μετακινήσεις, ενώ αξιοποιείται και η αίθουσα προβολών του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας για τα προγράμματα του κέντρου.

Το Κέντρο είναι εξοπλισμένο με στερεοσκόπια, μικροσκόπια, μεγεθυντικούς φακούς, τηλεσκόπια, κιάλια, τηλεοράσεις, βίντεο, DVD, φωτογραφικές μηχανές, βιντεοπροβολέα, μαγνητόφωνα και μηχάνημα προβολής slides.
Όλες οι εγκαταστάσεις του ΚΠΕ βρίσκονται στο Δήμο Παρανεστίου. Η Παρανέστια Γη είναι ένα πλούσιο οικοσύστημα με μεγάλη βιοποικιλότητα που μπορεί να αξιοποιηθεί σε πολλά προγράμματα του Κέντρου. Υπάρχει το Δάσος Φρακτού, ο Νέστος ποταμός και οι παραπόταμοί του, ζώα και φυτά υπό εξαφάνιση και προστατευόμενα είδη, βότανα, καταρράκτες, μονοπάτια, γεφύρια, θειούχες ιαματικές πηγές, δασωμένες κοιλάδες, παραδοσιακοί οικισμοί, πλούσιο υπέδαφος και ορυκτά, ντόπιες ποικιλίες σπόρων, φράγματα και τεχνητές λίμνες.

Απολογιστικά στοιχεία της σχολικής χρονιάς 2007-2008

1.Εκπαιδευτικά προγράμματα Α/θμιας Εκπαίδευσης
-Ελάτε να γνωρίσουμε τη Ρίτα Αρκουδίτσα
-Ανακαλύπτοντας το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Ροδόπης
-Ο κόσμος των φυτών και των ζώων της Παρανέστιας γης.
-Από τη ζωή των μελισσών.
-Ενέργεια του νερού
Περπατώ στο δάσος όταν ο λύκος…είναι εκεί
-Σχολικές αυλές.
Στα προγράμματα αυτά συμμετείχαν 37 σχολικές μονάδες, 875 μαθητές και 101 εκπαιδευτικοί.

2.Εκπαιδευτικά προγράμματα Β/θμιας Εκπαίδευσης
-Ανακαλύπτοντας το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Ροδόπης
-Ο κόσμος των φυτών και των ζώων της Παρανέστιας γης.
-Από τη ζωή των μελισσών.
-Ενέργεια του νερού
-Το ποτάμι- Ενέργεια του Νερού.
Στα προγράμματα αυτά συμμετείχαν 44 σχολικές μονάδες, 1177 μαθητές και 131 εκπαιδευτικοί.

3.Θεματικά δίκτυα
-Γεωργία και περιβάλλον
-Βιοποικιλότητα- Το εργαστήρι της ζωής
Στα προγράμματα αυτά συμμετείχαν 10 σχολικές μονάδες, 200 μαθητές και 19 εκπαιδευτικοί.

4.Επιμορφωτικές δράσεις για εκπαιδευτικούς
-Δασικά οικοσυστήματα και ανθρώπινες παρεμβάσεις
-Το δάσος κι εμείς
-Σχεδιασμός και υλοποίηση προγραμμάτων Α/θμιας εκπ/σης στην Περιβαλλοντική αγωγή.
-Γεωργία διατροφή και ποιότητα ζωής.
-Σχεδιασμός και υλοποίηση προγραμμάτων Β/θμιας εκπ/σης στην περιβαλλοντική αγωγή.
-Δασικά οικοσυστήματα, διαχείριση προστασία και ο ρόλος τους στις ορεινές περιοχές.
-Σεμινάριο θεματικού δικτύου για εκπ/κους Α/θμιας και Β/θμιας εκπ/σης- Γεωργία και περιβάλλον.

5.Δράσεις ευαισθητοποίησης κοινού
-Συμμετοχή στην έκθεση Ζαππείου με θέμα «Μαθητικός Τουρισμός»
-Δράμα τέσσερις εποχές
-Περιβαλλοντικά προβλήματα
-Συνδιοργάνωση με την περιφερειακή διεύθυνση εκπ/σης ΑΜΘ δράσεις για την ημέρα περιβάλλοντος

6.Θεματικό περιεχόμενο Σεμιναρίων –Ημερίδων
-δασικά οικοσυστήματα και ανθρώπινες παρεμβάσεις. Το δάσος κι εμείς
-Δασικά οικοσυστήματα, διαχείριση προστασία και ο ρόλος τους στις ορεινές περιοχές.

Κατόπιν ενημέρωσης από την υπεύθυνη αρχαιολόγο της ΙΗ Εφορίας Προϊστορικών Αρχαιοτήτων Ε.Π.Κ.Α. του νομού Δράμας κα. Πουλιούδη Βασιλική , βρισκόμαστε στην πολύ συγκινητική και ευχάριστη θέση να σας ενημερώσουμε για την εύρεση του ρωμαϊκού αγωγού ύδρευσης στον οικισμό της Πλατανιάς.
Μετά από ειδοποίηση του προέδρου της Τοπικής Κοινότητας Πλατανιάς κ. Κατανίδη Χρυσόστομου , μετέβει η αρχαιολογική υπηρεσία στον χώρο υπόδειξης και διαπίστωσε ότι επρόκειτο για αγωγό ύδρευσης Ρωμαϊκής Εποχής. Η περιοχή που βρίσκεται ο αγωγός χρειάζονταν σκαπτικό μηχάνημα το οποίο παραχώρησε ο Δήμος για να γίνει η διάνοιξη και η τομή ώστε να είναι προσβάσιμος ο αγωγός για τις περαιτέρω εργασίες. Χρειάστηκε να σκαφτούν 3,5 μέτρα βάθους, μετρήθηκαν οι διαστάσεις του οι οποίες κυμαίνονται στα 1,80 - 2 μέτρα ύψος και 0,80 – 1,00 μέτρα πλάτος.
Τα τοιχώματα του αποτελούνται από επεξεργασμένες πέτρες, πηλό και επιχρισμένα με υδραυλικό κονίαμα για να τα στεγανοποιεί . Ερευνήθηκαν τα 126 μ. εσωτερικά του αγωγού με τη βοήθεια σπηλαιοεξερευνητών της ομάδας ΧΕΙΡΩΝ με επικεφαλή τον κ. Κατσούλη Βασίλη. Στην ομάδα συμμετείχε και η συμβασιούχος αρχαιολόγος του Δήμου Παρανεστίου κα. Κουρτίδου Αλεξία.
Το εσωτερικό του χαρτογραφήθηκε και αποτυπώθηκε αγωγός σε όλη την εξερευνημένη περιοχή του, η οποία φέρει αγωγούς που είναι χτισμένοι από πηλό και πέτρα. Η περαιτέρω εξερεύνηση του αγωγού επρόκειτο να διεξαχθεί από την ΙΗ΄ ΕΠΚΑ. Ο Δήμος Παρανεστίου ευχαριστεί την ΙΗ΄ΕΠΚΑ και την κα. Πουλιούδη Βασιλική καθώς και την κα. Κουρτίδου Αλεξία καθώς και όλη την ομάδα σπηλαιοεξερευνητών ΧΕΙΡΩΝ που με την περισσή φροντίδα και αγάπη έβαλαν τον λίθο τους για την διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και την διάσωση των αρχαιοτήτων της περιοχής μας.

Την ύπαρξη οργανωμένης ζωής, «ηλικίας» 3.500 ετών, τουλάχιστον, στην Πλατανιάς Δράμας, έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη, στην προσπάθειά των ειδικών να προσδιορίσουν τον ιστορικό, οικονομικό και πολιτιστικό ρόλο που διαδραμάτισε η συγκεκριμένη περιοχή.
Σε απόσταση μόλις πέντε χιλιομέτρων από το σημερινό Δημοτικό Διαμέρισμα της Πλατανιάς, του Δήμου Νικηφόρου, και συγκριμένα επάνω στο λόφο, στη θέση «Καλές» ή «Ακρόπολη» εντοπίστηκε ακρόπολη ελλειψοειδούς κάτοψης, η οποία μαρτυρά κατοίκηση από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι και τον 6ο αιώνα μ.Χ. (παλαιοχριστιανικά χρόνια). Εκτός από την ακρόπολη οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν οχυρωματικά τείχη, είσοδο στα δυτικά του αρχαίου οικισμού, δώματα, μονοπάτια που οδηγούσαν σε κομβικά σημεία και πλήθος σημαντικών αντικειμένων, όπως εργαλεία, όπλα, νομίσματα, αγγεία κ.λ.π

Μάλιστα, τα πρώτα ευρήματα και συμπεράσματα από την συγκεκριμένη ανασκαφή παρουσίασε η αρχαιολόγος της ΙΗ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Καβάλας κ. Βασιλική Πουλιούδη στην «23η Επιστημονική Συνάντηση για το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη» που πραγματοποιήθηκε στις 11-13 Μαρτίου στην αίθουσα τελετών της παλιάς Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Όπως, χαρακτηριστικά επεσήμανε η αρχαιολόγος κ. Πουλιούδη, «το όλο αμυντικό σύστημα εμφανίζει μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς ισχυρό τείχος περιβάλλει την όλη ακρόπολη, ενώ έχουν εντοπιστεί, επίσης, εσωτερικά του περιβόλου οχυρωματικά τείχη για την καλύτερη οργάνωση και διαφύλαξη της ακρόπολης», προσθέτοντας πως «μετά από τη διάνοιξη πέντε τομών, έχουμε εντοπίσει κατοίκηση από τη νεότερη νεολιθική εποχή μέχρι και τον 6ο αι. μ.Χ.».
Κατά τη διάρκεια των μέχρι τώρα ανασκαφικών ερευνών στην αρχαία «Ακρόπολη» της Πλατανιάς έχουν ανακαλυφτεί: η δυτική είσοδος της ακρόπολης, ένας αποθέτης- ασβεσταριό, δύο δώματα καθώς και το λατομείο τους, το μονοπάτι που οδηγούσε στην Ακρόπολη.
Μάλιστα όπως εξηγεί η κ. Πουλιούδη «διανοίξαμε και μία τομή εσωτερικά του τείχους για να ανακαλύψουμε την θεμελίωση του όλου περιβόλου».

Μέσα από τα μέχρι σήμερα ευρήματα της ανασκαφής:
νομίσματα, όστρακα, κοσμήματα, μεταλλικά αντικείμενα, μεταλλικά εργαλεία, λίθινα, εργαλεία, όπλα, ειδώλιο, οστέινα εργαλεία, γυάλινα αγγεία, προκύπτει κατοίκηση προϊστορικής εποχής, Θρακών, Ρωμαίων καθώς και βυζαντινής εποχής.
Η ανασκαφή στην «Ακρόπολη» της Πλατανιάς άρχισε το φθινόπωρο του 2009 και διήρκεσε τρεις μήνες. Η αρχαιολόγος κ. Β. Πουλιούδη υπογραμμίζει ότι «με τη συνέχιση της ανασκαφής θα φωτιστούν σημαντικές πτυχές όπως για παράδειγμα πώς χρησιμοποιήθηκαν οι επτά ακροπόλεις της περιοχής, αν αποτελούσαν χώρο προστασίας από τους επιδρομείς, ποιες οι εμπορικές συναλλαγές τους, η οικονομία, ο πολιτισμός, τα προνόμια και οι σχέσεις με το τότε territorium της αποικίας των Φιλίππων».

Την Ακρόπολη της Αδριανής την επισκέφθηκα πριν από τρείς δεκαετίες, ύστερα από πληροφορίες για την ύπαρξη της που μου έδωσαν μαθητές μου, καταγόμενοι από την Αδριανή.
Όλη σχεδόν η κορυφή του λόφου, που οι κάτοικοι της Αδριανής την ονομάζουν Αγιάννη, καταλαμβάνεται από την ακρόπολη που χρονολογικά πρέπει να τοποθετείται στον 6ο π.Χ. Αιώνα.
Εξωτερικά την περιβάλλει τείχος που σε μερικά σημεία έχει ύψος 3 περίπου μέτρα και πλάτος 2 περίπου μέτρα. Μερικοί από τους ογκόλιθους που το σχήμα είναι ακανόνιστο έχουν διαστάσεις περίπου 1,70Χ1,20.
Εσωτερικά υπάρχει μια δαιδαλώδης διάταξη διαμερισμάτων στα οποία ανευρίσκει κανείς πολλά όστρακα καθώς και μεγάλα κομμάτια από κεραμίδια.
Η καταστροφή της ακροπόλεως που ίσως να οφείλεται σε πυρκαγιά μεγάλη ή δυνατό σεισμό είναι τρομακτική. Σε μερικά σημεία της είναι δυσχερής η διάκριση των διαμερισμάτων.
Στα Ν.Α. της υπάρχει διαμέρισμα που διατηρείται σε καλή σχεδόν κατάσταση και που οι διαστάσεις του είναι 1,70Χ7Χ1.
Στη Ν.Δ. πλευρά της ακροπόλεως είναι σαφή τα ίχνη του λατομείου απ’ όπου πάρθηκε ο ασβεστόλιθος για την κατασκευή της. Στο Ν.Δ. μέρος της ακροπόλεως υπάρχει λαξευμένο διαμέρισμα που έχει μετατραπεί εδώ και 60 χρόνια σε πρόχειρο εκκλησάκι από τους κατοίκους της Αδριανής, αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη.
Κάθε χρόνο δε στις 8 Μαϊου κάτοικοι ανεβαίνουν στο λόφο και λειτουργούνται. Στα Ν. του διαμερίσματος τούτου υπάρχει μια τεράστια αποθήκη συγκεντρώσεως νερού, ενώ λίγο δεξιότερα από την αποθήκη υπάρχει μεγάλο βάραθρο.
Δυστυχώς δεν κατορθώθηκε η ανεύρεση του πηγαδιού από το οποίο υδρεύονταν οι κάτοικοι. Ίσως στο βάθος του βαράθρου να υπήρχε πηγή πράγμα που έκανε περιττή την κατασκευή του απαραίτητου πηγα-διού.
Ανατολικά του λόφου, στους πρόποδες του, εκτείνεται περιοχή πετρώδης, που οι κάτοικοι την ονόμαζαν Παλαβούρια. Ίσως εκεί να ήταν κτισμένος ο οικισμός που συνδέονταν άμεσα με την ακρόπολη.

Έκπληξη μου προκάλεσε το γεγονός ότι δέκρινα καθαρά από το ψηλότερο μέρος της ακροπόλεως, τις ακροπόλεις της Πλατανιάς και της Πλατανοβρύσεως, που απέχουν από το σημείο εκείνο περίπου 14 χιλιόμετρα. Τούτο φανερώνει πως πρέπει να προηγήθηκε κάποια συνεννόηση μεταξύ των κατοίκων των ακροπόλεων αυτών προτού προβούν στο χτίσιμό τους. Η ύπαρξη εκκλησίας πρόχειρης μέσα στην ακρόπολη με οδήγησε στη σκέψη να ερευνήσω το θέμα.
Παραθέτω διηγήσεις κατοίκων της Αδριανής για την παρουσία της εκκλησίας στο χώρο της ακροπόλεως. Έτσι η Πολυξένη Μόσχου, 74 ετών και η Κουρόγλου Χρυσάνθη, ετών 81, διηγήθηκαν:
“Τον Άη-Γιάννη τον λατρεύουμε από το 1920. Πρώτη φορά στο χωριό για τον Άη-Γιάννη μίλησε ένας βοσκός που είδε πάνω στο λόφο τη μορφή του Αγίου φωτεινή. Τότε το είπε στους χωρικούς και αυτοί αφού τον πίστεψαν, γιατί ήταν καλός χριστιανός, έκτισαν μοναστήρι. Το μοναστήρι ήταν πάρα πολύ μεγάλο και ωραίο, υπήρχαν πολλοί καλόγεροι που ακόμη και σήμερα μέσα στο ιερό του Άη-Γιάννη υπάρχουν κελλιά τους. Το μοναστήρι έπιανε σχεδόν όλο το βουνό, αλλά καταστράφηκε ένα μέρος το από ισχυρό σεισμό και το άλλο επί τουρκοκρατίας. Επι τουρκοκρατίας, το μοναστήρι είχε γίνει κάστρο και όταν έρχονταν οι Τούρκοι ή άλλοι εχθροί πήγαιναν να προστατευθούν στο μοναστήρι, γιατί είχε γύρω - γύρω ντουβάρια μεγάλα από πέτρες. Οι πόρτες του μοναστηριού ήταν από την ανατολική πλευρά”.

Ο Βάσιου Δημοσθένης γεννημένος το 1892 στην Αδριανή διηγήθηκε: “Τον Άη-Γιάννη τον λατρεύουμε από το 1920. Στην αρχή ήταν μια παράγκα. Έπειτα όμως αποφάσισαν να τον κάνουν πιό καλό. Όταν άνοιγαν τα θεμέλια βρήκαν δύο παμπάλαιες εικόνες, τις οποίες για ασφάλεια τις έφεραν στην εκκλησία μας (στον Άγιο Νικόλα). Πρίν αρχίσουν να λατρεύουν τον Άη-Γιάννη, είχαν βρει την εικόνα του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου. Οι παλιοί έλεγαν ότι εκεί επάνω υπήρχε κατά τους Βυζαντινούς χρόνους ένα μοναστήρι. Αυτό το μοναστήρι πιθανόν από κανένα σεισμό που έγινε να είχε βυθισθεί μέσα στο βουνό, ενώ μερικά τείχη του μοναστηριού έμειναν όρθια. Όταν οι Τούρκοι κυρίεψαν την πόλη, ανακάλυψαν αυτό το χαλασμένο μοναστήρι και το χρησιμοποίησαν σαν φρούριο, επειδή ήταν επάνω στο βουνό και μπορούσαν να κάνουν σήματα σε άλλα φρούρια τη νύχτα με φωτιές γιατί τότε αυτό είχαν σαν μέσο να επικοινωνούν μεταξύ τους. Αυτά μου τα ‘λεγε ο πατέρας μου. Αυτό το μοναστήρι χρησιμοποιήθηκε και απο εμάς. Όταν έκαναν επιθέσεις οι βάρβαροι, οι κάτοικοι πήγαιναν να βρουν άσυλο στο μοναστήρι, γιατί πρώτο το χωριό ήταν πιό επάνω από τη σημερινή τοποθεσία. Έπειτα μεταφέρθηκε κατά το Δοξάτο και το 1850 κτίστηκε στη σημερινή τοποθεσία”.
Ασφαλώς οι δυό διηγήσεις που παραθέτουμε πιο πάνω δεν είναι άσχετες με την ιστορική πορεία της θρακικής ακροπόλεως της Αδριανής. Δεν είναι καθόλου απίθανο να χρησιμοποιήθηκε πριν απο την καταστροφή της, μετά την καθιέρωση του Χριστιανισμού, ως Χριστιανικός χώρος κάποιο διαμέρισμά του να μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία. Αλλά κάτι τέτοιο θα μας το επιβεβαιώσουν οι επίσημες ανασκαφικές έρευνες μελλοντικά. Πάντως το ενδιαφέρον που παρουσιάζουν οι ακροπόλεις Αδριανής, Πλατανόβρυσης και Πλατανιάς είναι αξιόλογο από επιστημονικής πλευράς.
Tου κ. Γ. Κ. Χατζόπουλου, Προέδρου της Ε.Δ.Μ

Ο Δήμος Παρανεστίου κάθε χρόνο διοργανώνει τους Αγώνες Βουνού Παρθένου Δάσους Παρανεστίου ή όπως είναι γνωστοί στους αθλούμενους Virgin Forest Trail ή πιο απλά VFT.
Κάθε χρόνο η Οργανωτική Επιτροπή των αγώνων αποφασίζει το χρονικό διάστημα διεξαγωγής τους, τα είδη των αγώνων, τα έπαθλα καθώς και τις υπόλοιπες διαδικασίες που απαιτούνται.
Το 2010 οι αγώνες που διοργανώθηκαν ήταν οι εξής:
-Υπερμαραθώνιος Παρθένου Δάσους Παρανεστίου (Virgin Forest Ultra Trail - V.F.U.T.)
-Παρανέστιο Μονοπάτι (Paranesti Path - P.P.)
-Νέστος Trail (Nestos Trail - N.T.)
-Άλκιμοι Πέδες (Alkimi Pedes - A.P.)

Σκοπός των αγώνων είναι:
-Η ευαισθητοποίηση αθλούμενων, συνοδών, θεατών, εθελοντών, στην προστασία του περιβάλλοντος. Ο καθένας από το πόστο του, συμμετέχοντας βιωματικά, να συναισθανθεί την αξία του σπάνιου και μοναδικού οικοσυστήματος της περιοχής μας, ώστε να αναλάβει ενεργό δράση για την προστασία του.
-Η "ανακάλυψη" των ορίων των αθλούμενων, η καλλιέργεια του ψυχικού σθένους και η ενίσχυση της θέλησης για την υπέρβαση εμποδίων και αντιμετώπιση δυσκολιών.
-Η ενθάρρυνση αθλούμενων με μικρή εμπειρία να συμμετάσχουν σε τέτοιου είδους αγώνες, αλλάζοντας στερεότυπα και νοοτροπίες με την καλλιέργεια της ανάλογης αθλητικής κουλτούρας.
-Η παροχή προτύπων σε παιδικές ηλικίες και η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης τους.

Αρκούν άραγε λίγες γραμμές και εικόνες για να απελευθερώσουν την ενέργεια που κρύβει ένας τόπος;
Εμείς θα το επιχειρήσουμε αποκαλύπτοντας τους θησαυρούς της περιοχής.
Ξεχωριστοί βιότοποι όπως του Φαλακρού με το εντυπωσιακό Φαράγγι και τα σπάνια αγριολούλουδα και του Μενοικίου με τα αλπικά οροπέδια και το αιωνόβιο καστανοδάσος.
Το Σπήλαιο των Πηγών του Αγγίτη, το μοναδικό στην Ελλάδα μέσα από το οποίο διέρχεται υπόγειο ποτάμι.
Το Χιονοδρομικό Κέντρο στο Φαλακρό με τις μεγαλύτερες φυσικές πίστες στην πατρίδα μας.
Δρώμενα όπως τα Μπαμπούγερα της Καλής Βρύσης, το Μπάμπιντεν της Πετρούσας και των Πύργων, τ’ Αναστενάρια και ο καλόγερος της Μαυρολεύκης, οι Κούπες των χωριών του Μενοικίου αποτελούν σαφές δείγμα ότι ο τοπικός πολιτισμός διατηρεί ποικιλία αναφορών αλλά βαθύτατους δεσμούς τόσο με την Αρχαία Ελλάδα και το Θεό της χαράς Διόνυσο, όσο και με την ορθόδοξη παράδοση.
Το "Φαράγγι της Πετρούσας", το πέτρινο θέατρο που αποτελεί στολίδι της περιοχής μας και πλημμυρίζει τα καλοκαίρια με το λόγο και τους ήχους των Ελλήνων.
Αυτές οι ψηφίδες αποτελούν κομμάτια ενός συνόλου που το συμπληρώνουν η ζεστή φιλοξενία των ανθρώπων της μακεδονικής γης, οι παραδοσιακές γεύσεις και το μοναδικό δραμινό κρασί.
Στην αφετηρία της προσπάθειάς μας για την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, κοντά στη Φύση και τους ανθρώπους της υπαίθρου, ο Δήμος Προσοτσάνης προχώρησε στην δημιουργία αυτής της ιστοσελίδας γιατί θέλουμε να μοιραστούμε μαζί σας μοναδικές εμπειρίες στη γη που αγαπάμε και περιμένουμε να αγαπήσετε.
Ελπίζουμε η περιήγησή σας στο site αυτό να είναι ένας χρήσιμος οδηγός για ένα μοναδικό ταξίδι στη Δραμινή γη.
Ο Δήμος Προσοτσάνης δε σταματά τις προσπάθειές του.
Μια σειρά από πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις προγραμματίζονται για να ενισχύσουν τις υπάρχουσες τουριστικές υποδομές, με σεβασμό στον άνθρωπο και τη φύση.
Ο Δήμαρχος Προσοτσάνης
Άγγελος Σ. Λύσσελης

Δημογραφικά στοιχεία του Δήμου Προσοτσάνης
Ο Δήμος Προσοτσάνης είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος Δήμος του Ν. Δράμας. Μετά τη συνένωση του (Καλλικράτης) με το πρώην Δήμο Φωτολίβους έχει 1 Δημοτική Κοινότητα, 16 Τοπικές Κοινότητες και 3 οικισμούς. Έδρα του Δήμου είναι η Προσοτσάνη. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 η πληθυσμιακή κατανομή έχει ως εξής:
1. Έδρα Δήμου Προσοτσάνης (3.972)
2. Δ.Κ. Πετρούσας (1.954)
3. Τ.Κ. Μικρόπολης (1.110)
4. Τ.Κ. Πανοράματος (78)
5. Τ.Κ. Χαριτωμένης (611)
6. Τ.Κ. Γραμμένης (474)
7. Τ.Κ. Καλής Βρύσης (1.066)
8. Τ.Κ. Καλλιθέας (625)
9. Τ.Κ. Ανθοχωρίου (155)
10. Τ.Κ. Πύργων (318)
11. Οικισμός Σταυρός Πετρούσας (133)
12. Τ.Κ. Κοκκινογείων (608)
13. Οικισμός Αγγίτης Κοκκινογείων (108)
14. Οικισμός Πηγές Κοκκινογείων (77)
15. Τ.Κ. Φωτολίβος (1.817)
16. Τ.Κ. Αργυρούπολη (755)
17. Τ.Κ. Μαυρολεύκη (563)
18. Τ.Κ. Μεγαλόκαμπος (427)
19. Τ.Κ. Μικρόκαμπος (340)
20. Τ.Κ. Περιχώρα (366)
21. Τ.Κ. Σιταγροί (998)

Το Δ.Σ. του Μουσικοχορευτικού Συλλόγου Προσοτσάνης «Ο Μέγας Αλέξανδρος» σας προσκαλεί στην τελετή αγιασμού θεμελίωσης της στέγης του που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 6 Αυγούστου 2014 και ώρα 18:00 στην οδό Παύλου Μελά πλησίον του πρώην ΕΠΑ.Λ. Προσοτσάνης.
Το έργο εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Μακεδονία-Θράκη 2007-2013 του ΕΣΠΑ με τίτλο: «Ανέγερση διώροφου κτιρίου πολιτιστικών δραστηριοτήτων του Μουσικοχορευτικού Συλλόγου Προσοτσάνης "Μέγας Αλέξανδρος"», συνολικής δημόσιας δαπάνης 760.000 € συγχρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα.
Θα κατασκευαστεί διώροφο κτίριο παραδοσιακής «μακεδονίτικης» αρχιτεκτονικής, συνολικής επιφάνειας 376,36 τ.μ. σε οικόπεδο 550 τ.μ. που δώρισε στον Σύλλογο ο συμπατριώτης μας αείμνηστος Γεώργιος Αντωνάρας. Στο ισόγειο του κτιρίου θα κατασκευαστεί αίθουσα πολλαπλών χρήσεων με τους απαραίτητους βοηθητικούς χώρους και ημιυπαίθριο χώρο. Στον όροφο θα κατασκευαστεί αίθουσα συνεδριάσεων Δ.Σ.-γραφείο, εκθεσιακός χώρος, δανειστική βιβλιοθήκη, βεστιάριο και άλλοι βοηθητικοί χώροι. Επίσης, υπάρχει ειδική πρόβλεψη για ΑΜΕΑ (εξωτερική ράμπα, εσωτερικά ανελκυστήρας, WC). Ακόμη, θα κατασκευαστεί εξωτερικά μικρό κτίριο για λεβητοστάσιο και αποθήκη υλικών, ενώ θα υπάρξει και η διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου (αυλής). Τέλος, το κτίριο θα εξοπλιστεί με έπιπλα, ηχητική εγκατάσταση και εξοπλισμό πληροφορικής. Ο χρόνος αποπεράτωσης του έργου είναι ο Νοέμβριος του 2015.
Το Δ.Σ. του Συλλόγου, αισθάνεται την ανάγκη να ευχαριστήσει για μια ακόμη φορά τον Περιφερειάρχη Α.Μ.Θ. κ. Άρη Γιαννακίδη και τον Αντιπεριφερειάρχη Δράμας κ. Γιάννη Ξανθόπουλο για την πολιτική βούληση ένταξης του έργου στο ΕΣΠΑ, τη διεύθυνση Τεχνικών Έργων της Π.Ε. Δράμας που εργάστηκαν προκειμένου να καταρτιστούν οι σχετικοί φάκελοι, τους Περιφερειακούς Συμβούλους της Περιφέρειας Α.Μ.Θ. που ψήφισαν ομόφωνα την προγραμματική σύμβαση και τα μέλη μας που πρόσφεραν την οικονομική τους βοήθεια, πιστεύοντας στην πραγματοποίηση του έργου.

Η Μικρόπολη είναι το κεφαλοχώρι της περιοχής. Το χωριό ήταν άλλοτε φημισμένο για τα καπνά του και τους εθνικούς του αγώνες. Βρίσκεται κτισμένο σε υψόμετρο 330 μ., στις υπώρειες του Μενοικίου, και ξεχωρίζει για το ευχάριστο κλίμα και την εξαιρετική θέα προς τις κορυφές του Φαλακρού. Προπολεμικά υπήρξε θέρετρο για παραθέριση και διέθετε σανατόριο λόγω του υγιεινού της κλίματος.
Η Μικρόπολη σήμερα έχει 1.100 κατοίκους και αποτελείται ουσιαστικά από δύο συνοικίες. Στην άνω συνοικία, υπάρχουν στενά και ανηφορικά δρομάκια, διώροφα αγροτόσπιτα, δείγματα της Μακεδονικής αρχιτεκτονικής, κτισμένα από τα τέλη του 19ου αι. Στο ισόγειο διαθέτουν αποθήκες και στάβλο, και στον όροφο ξεχωρίζει, προς το δρόμο, η κλειστή προεξοχή με παράθυρα (σαχνισί).
Εκεί βρίσκεται ο ναός του Αγίου Γεωργίου κτισμένος το 1841. Είναι μικρή ξυλόστεγη εκκλησία βασιλικού ρυθμού, η οποία υπέστη πολλές αλλαγές εξαιτίας επισκευών. Σώζεται το αρχικό τέμπλο, η ξυλόγλυπτη Αγία Τράπεζα και το ωραίο καμπαναριό που κτίσθηκε το 1893. Στη βόρεια πλευρά του, υπάρχει ανάγλυφη εντοιχισμένη πλάκα με τρεις νεαρές μορφές, η οποία βρέθηκε, σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων της περιοχής, σε τύμβο του διπλανού χωριού Γραμμένη. Δίπλα της, το 1910 κτίστηκε η εκκλησία του Ευαγγελισμού.
Η κάτω συνοικία, δημιουργήθηκε από προσφυγικής καταγωγής κατοίκους. Σώζονται ακόμη ορισμένα καπνόσπιτα των παλαιών Τούρκων καπνοπαραγωγών. Πρόκειται για διώροφα σπίτια, με στάβλο και αποθήκη στο ισόγειο και την κατοικία στον όροφο, με κύριο στοιχείο το χαγιάτι, όπου γινόταν και η επεξεργασία του καπνού. Η Μικρόπολη διαθέτει αναπτυγμένη αγροτική οικονομία. Η κτηνοτροφική παραγωγή αιγοπροβάτων ασκείται στα ορεινά λιβάδια. Η Μικρόπολη είναι γνωστή για τις 25 περίπου εκκλησίες και ξωκλήσια, που οι ντόπιοι τα ονομάζουν «μοναστήρια». Αυτά βρίσκονται μέσα και γύρω από το χωριό, τα περισσότερα σε εξαιρετικές θέσεις θέας. Η πανήγυρη του χωριού γίνεται την ημέρα των Αγίων Αναργύρων, την 1η Ιουλίου, με πολλές και ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις. Δείγμα της βαθιάς θρησκευτικότητας των κατοίκων είναι και η «Ημέρα του Θεού», που πραγματοποιείται λίγες μέρες μετά το Πάσχα, στο ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου. Από ότι αναφέρει η παράδοση, στο προαύλιο μπροστά από το προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου γιορταζόταν με μορφή πανηγυριού, από τα πολύ παλιά χρόνια η «Ημέρα του Θεού», κάθε χρόνο την άνοιξη και λίγο πριν αρχίσουν οι καλλιεργητικές εργασίες, κάπου στις αρχές του Μαΐου.
Στα χρόνια της τουρκοκρατίας, η γιορτή αυτή ενοχλούσε τους Τούρκους Αγάδες της περιοχής που αποφάσισαν, σύμφωνα με την παράδοση, γύρω στα 1850 να την καταπνίξουν στο αίμα με σφαγιασμό των συγκεντρωμένων ραγιάδων, ώστε να σταματήσει το έθιμο. Την ήμερα της γιορτής, ανηφορίζοντας το τούρκικο ασκέρι για να πραγματοποιήσει τον αιματηρό του σκοπό και λίγο πριν να φτάσει στο χώρο της γιορτής ένας δυνατός σεισμός τους κατατρόμαξε. Τον θεώρησαν ως θεϊκό σημάδι και από τότε μέχρι τα χρόνια της απελευθέρωσης, γιόρταζαν μαζί με τους έλληνες χριστιανούς τη Μέρα του Θεού για τον ερχομό της άνοιξης και το καλό της νέας καλλιεργητικής περιόδου.

Το Καστανοδάσος της Μικρόπολης και η Παναγία η Καστανιώτισσα

Από την ανατολική πλευρά του όρους Μενοίκιο και ειδικότερα από τη Μικρόπολη Δράμας, μπορεί κανείς να προσεγγίσει το καστανοδάσος της Μικρόπολης, είτε με αυτοκίνητο (δασικός δρόμος), είτε πεζός (1 ½ ώρες) από ένα παλιό μονοπάτι. Το δάσος εξαπλώνεται σ’ ένα πλάτωμα μ’ ένα μέσο υψόμετρο 800μ. περίπου. Στο κέντρο του αιωνόβιου δάσους υπάρχουν εγκαταστάσεις υποδοχής επισκεπτών (τραπεζόπαγκοι, κιόσκι, χώρος στάθμευσης, κλπ) μεταξύ των οποίων και ένα καταφύγιο του ΕΟΣ Μικρόπολης. Πρόσφατα θεμελιώθηκε στο χώρο του καταφυγίου το μικρό παρεκκλήσι της «Παναγιάς της Καστανιώτισας». Επίσης, η Νομαρχία Δράμας, μετά από πρόταση του τοπικού Δασαρχείου, προτίθεται να κηρύξει τις καστανιές «Αισθητικό δάσος» και να κατασκευάσει μια σειρά από έργα ανάδειξης και αξιοποίησης του χώρου.

Η ερειπωμένη μονή του Αγίου Δημητρίου είναι κτισμένη σε πλάτωμα που δημιουργείται ανάμεσα στους γύρω ορεινούς όγκους του Μενοικίου Όρους, σε απόσταση τριών χιλιομέτρων δυτικά βορειοδυτικά από το σημερινό χωριό Πανόραμα, πρώην Καλαπότι, Δράμας. Η θέση αθέατη από τους βασικούς άξονες της περιοχής, ήταν προσπελάσιμη στο παρελθόν από καλντερίμι, τμήματα του οποίου διατηρούνται κατά χώραν.
Από τη μονή διασώζονται σε ερειπιώδη κατάσταση ο περίβολος με τα κελλιά, ο πυλώνας, η φιάλη.
Το καθολικό της μονής που τιμάται στη μνήμη του αγίου Δημητρίου σώζεται ακέραιο και αποτελεί αξιόλογο μνημείο της ναοδομίας των μεταβυζαντινών χρόνων. Ανήκει στον τύπο του μονόχωρου τρουλαίου ναού. Αποτελείται από τον νάρθηκα, τον κυρίως ναό, το Ιερό Βήμα με την προεξέχουσα αψίδα και μια περιμετρική στοά στη δυτική και νότια πλευρά.
Ο χώρος του κυρίως ναού διαμορφώνεται με δυο ζεύγη παραστάδων εκ των οποίων το ανατολικό χωρίζει το χώρο του Ιερού Βήματος από τον κυρίως ναό, ενώ το δυτικό χωρίζει το νάρθηκα.
Καλύπτεται από ημισφαιρικό τρούλο με τύμπανο, ο οποίος στηρίζεται μέσω ημιχωνίων σε τέσσερα αβαθή τόξα. Τα τρία από αυτά καταλήγουν στις τέσσερες παραστάδες, ενώ το ανατολικό είναι το τόξο μετώπου της καμάρας που καλύπτει το ιερό.
Ο νάρθηκας καλύπτεται με εγκάρσια καμάρα. Η στοά αρχικά ήταν ανοικτή και διαμορφώνονταν με πεσσούς. Σε μεταγενέστερη εποχή τα κενά μεταξύ των κενών εντοιχίστηκαν. Καλύπτεται με χαμηλωμένους θόλους οι οποίοι στηρίζονται σε τόξα που συνδέουν τους πεσσούς με την περιμετρική τοιχοποιία.
Ο ναός έχει δυο εισόδους μια στη δυτική και μια στη νότια πλευρά και από ένα στενό ορθογώνιο παράθυρο στη βόρεια, νότια και ανατολική πλευρά.
Στον άξονα της δυτικής εισόδου διαμορφώνεται ο τριώροφος πύργος του κωδωνοστασίου. Ο εντοιχισμός της στοάς απέκλεισε τη συμμετρική του σχέση με την δυτική είσοδο.
Το ξυλόγλυπτο τέμπλο αναπτύσσεται σχεδόν σε όλο το ύψος του ναού. Τοποθετείται σε εσοχή της ΒΔ γωνίας του ανατολικού ζεύγους των παραστάδων. Οι δεσποτικές εικόνες του Χριστού Παντοκράτορα, της Θεοτόκου, του Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου είναι του έτους 1866 δια χειρός Ιερεμίου Μελενικίου, ενώ η εικόνα του Αγίου Νικολάου και Χαραλάμπους φέρει την επιγραφή: Δαπάνη του Αθανασίου Αποστόλου από Προσότσανη 1872. Δια χειρός Στεργίου από Νευροκόπι.

Ο ναός είναι κτισμένος με επιμελημένη αργολιθοδομή στην οποία γίνεται χρήση ορθογωνισμένων μαρμαρόλιθων για τον τονισμό των γωνιών, ενώ μαρμάρινοι λαξευτοί λίθοι έχουν χρησιμοποιηθεί και για τα ανακουφιστικά τόξα που πλαισιώνουν τα παράθυρα εξωτερικά.
Από μάρμαρο είναι επίσης τα πλαίσια των παραθύρων, όπως και το περιθύρωμα των εισόδων. Η χρήση των πλίνθων περιορίζεται στα πλίνθινα ανακουφιστικά τόξα με τα οποία κοσμείται το τύμπανο του τρούλου.

Τοιχογραφικός διάκοσμος.
Ο ναός είναι κατάκοσμος με τοιχογραφίες που κοσμούν όλες τις εσωτερικές επιφάνειες των τοίχων. Ακολουθούν το συνήθη για την εποχή εικονογραφικό πρόγραμμα με την Θεοτόκο Πλατυτέρα στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας και συλλειτουργούντες Ιεράρχες στον ημικύλινδρο, το Χριστό Παντοκράτορα στον τρούλο, τους τέσσερις ευαγγελιστές στα ημιχώνια, ολόσωμους προφήτες στο τύμπανο. Η εικονογράφηση του Δωδεκάορτου σε συνδυασμό με παραστάσεις από το μαρτύριο του Αγίου Δημητρίου αναπτύσσεται στους κάθετους τοίχους. Από την επιγραφή που συνόδευε τις τοιχογραφίες διακρίνεται μόνο το έτος 1874. Η υπόλοιπη, όπως και τα ονόματα των αγίων και οι επιγραφές των ειλητών έχουν επικαλυφθεί με γαλάζια μπογιά.
Τα έντονα χρώματα, η πλήρωση και του παραμικρού κενού χώρου στη ζωγραφική επιφάνεια με παραπληρωματικά στοιχεία συνδέουν τον καλλιτέχνη των τοιχογραφιών με την καλλιτεχνική παραγωγή της ευρύτερης βαλκανικής χερσονήσου.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης και ο πολυέλαιος που κρέμεται από την κορυφή του τρούλου, ο οποίος φέρει την ακόλουθη επιγραφή:

Ο ΠΟΛΥΕΛΙΟΣ ΟΥΤΟΣ ΑΦΙΕΡΩΘΗ/ΤΗ ΕΝ ΚΑΛΑΠΟΤΙΩ ΙΕΡΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΠΑΡΑ ΤΙΝΩΝ ΑΝΩΝΥΜΩΝ ΕΥΣΕΒΩΝ ΧΡΙΣΤΗΑΝΩΝ ΤΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΤΣΑΡΤΣΙΣΤΑ ΚΑΙ ΕΛΕΣΝΙΤΣΑΣ ΔΗΜΗΣΑΡΙΟΥΕΙΣ
ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΝ ΑΥΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ

Το καθολικό της μονής Αγίου Δημητρίου αποτελεί ενδιαφέρον δείγμα της μεταβυζαντινής ναοδομίας καθώς συνδυάζει στοιχεία της βυζαντινής ναοδομίας με κατασκευαστικές λεπτομέρειες που ανήκουν στην εποχή που κτίστηκε. Ο μονόχωρος τρουλαίος ναός ή μονόκλιτος εγγεγραμμένος σταυροειδής τρουλαίος ναός, είναι χαρακτηριστικός αρχιτεκτονικός τύπος της βυζαντινής αρχιτεκτονικής για ναούς μικρών διαστάσεων, που γνώρισε ευρύτατη διάδοση και κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Ο τρούλος με το οκταγωνικό τύμπανο και τα ανοίγματα είναι στοιχείο βυζαντινό σε αντίθεση με τη συνηθέστατη μορφή του χαμηλού τυφλού τρούλου που επικρατεί σε ναούς της μεταβυζαντινής εποχής.
Κατασκευαστικές λεπτομέρειες ωστόσο, όπως τα ημιχώνια αντί για σφαιρικά τρίγωνα, συνδέουν το μνημείο με την εποχή της ίδρυσής του.
Σύμφωνα με την ανάγλυφη επιγραφή σε μαρμάρινη πλάκα πάνω από το ανατολικό παράθυρο το καθολικό κτίστηκε το 1865.

Σταυρούλα Δαδάκη
12η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Καβάλας

Ανάβαση στο ξωκλήσι της Παναγίας της Καστανιώτισσας (δάσος Καστανιάς / Μικρόπολη)
Μπροστά από το «Κέντρο Ενημέρωσης Μενοικίου» στη Μικρόπολη, ξεκινούμε διαδρομή 5,5χλμ. προς την καρδιά του αιωνόβιου καστανοδάσους ακολουθώντας τη σήμανση προς το δάσος της Καστανιάς. Σε δασικό χωματόδρομο, με ήπιες υψομετρικές κλίσεις και χαμηλό βαθμό δυσκολίας, ανηφορίζουμε με κατεύθυνση νοτιοδυτική παράλληλα με το φαράγγι της Μικρόπολης. Ύστερα από 1,5χλμ. φτάνουμε στην πρώτη συστάδα από αιωνόβιες καστανιές. Στη συνέχεια ο δασικός δρόμος αρχίζει να ελίσσεται μέσα σε πυκνό δάσος και μετά από 4χλμ. συνολικής διαδρομής βρισκόμαστε στην καρδιά του καστανοδάσους της Μικρόπολης. Ακολουθώντας το βασικό ίχνος της διαδρομής πάνω στο δασικό δρόμο για άλλα 1500μ. ή 30 λεπτά πεζοπορίας, θα αντικρίσουμε στα δεξιά μας ένα θαυμάσιο ξέφωτο ανάμεσα στα αιωνόβια δέντρα, σε υψόμετρο 900μ., με το ξωκλήσι της Παναγίας της Καστανιώτισσας και το ορειβατικό καταφύγιο του δάσους μας. Η διαδρομή διαρκεί 3 ώρες και μπορεί να πραγματοποιηθεί σε όλες τις εποχές.

Ανάβαση από τη Μικρόπολη στο οροπέδιο της Καλλίπολης
Αναμφίβολα μια από τις ωραιότερες διαδρομές για ορειβατική πεζοπορία σε δασικό δίκτυο, μέσα από το αιωνόβιο καστανοδάσος της περιοχής, με τελικό προορισμό το οροπέδιο της Καλλίπολης στα 1100μ., το βιότοπο των άγριων αλόγων. Με αφετηρία το Κέντρο Ενημέρωσης Μενοικίου θα ακολουθήσουμε τη διαδρομή για το δάσος της Καστανιάς και το ξωκλήσι της Παναγίας της Καστανιώτισσας.
Παρακάμπτουμε το ξέφωτο με το ξωκλήσι και στη διασταύρωση με τον κεντρικό δασικό δρόμο στρίβουμε δεξιά σε πορεία βορειοδυτική. Συνεχίζουμε μέχρι τη διασταύρωση του «Αυχένα», σε υψόμετρο 890μ., σε μια ανηφορική διαδρομή με ήπιες κλίσεις και θέσεις με πόσιμο νερό. Με σταθερή αλλαγή πορείας, στο εξής, προς τα αριστερά μας σε κάθε μεγάλη διασταύρωση, θα συναντήσουμε αρχικά στα ΝΔ το καταφύγιο του «Αυχένα» (έχοντας ήδη συμπληρώσει τουλάχιστο 2 ώρες πεζοπορίας) και ακολουθώντας ΝΑ κατεύθυνση θα αφήσουμε ύστερα από 45 λεπτά το δάσος της Οξιάς για να μας υποδεχτεί το οροπέδιο της Καλλίπολης. Η απόλυτη ηρεμία στο τοπίο διακόπτεται μόνο από το ποδοβολητό αγέλης ελεύθερων αλόγων που ξαφνικά μπορεί να προβάλει μπροστά μας. θα γοητευτούμε αναμφίβολα από τις εναλλαγές των τοπίων και την παρουσία άγριας ζωής σε τόσο μικρή απόσταση από τα χωριά μας. Πρόκειται για διαδρομή 9,5χλμ. που μπορούμε να τη διανύσουμε σε 3 ώρες. Δυνατή η διανυκτέρευση στο καταφύγιο της Καστανιώτισσας ή στον ξενώνα της Καλής Βρύσης.

Ανάβαση από τη Χαριτωμένη στο οροπέδιο της Καλλίπολης
Με αφετηρία την αρχή ρεματιάς στο κοιμητήριο του χωρίου, ακολουθούμε διαδρομή, σε δασικό χωματόδρομο, με τελικό προορισμό το οροπέδιο της Καλλίπολης στα 1100μ. Από χωματόδρομο στην αριστερή πλευρά της ρεματιάς ανηφορίζουμε ανάμεσα σε πλατάνια με κατεύθυνση νότια. Αφήνουμε την ποιμενική βρύση και συνεχίζουμε μέχρι τις πρώτες συστάδες των κωνοφόρων.
Μετά από 40 περίπου λεπτά πορείας στην αριστερή πλευρά του δρόμου, κάτω ακριβώς από την κάθετη και μυτερή κορυφή της «Τσατάλκας», συναντούμε προσκυνητάρι και ένα ξωκλήσι, δίπλα σε μία βρύση, για να ανηφορίσουμε στη συνέχεια μέσα από ολοένα και πιο πυκνό δάσος.
Μετά από πορεία 2,5χλμ., σε μία απότομη στροφή του δρόμου συναντούμε χώρο κατάλληλα διαμορφωμένο για ξεκούραση και αναψυχή, με βρύση από την οποία ρέει άφθονο νερό. Ανηφορίζουμε μέχρι τη διχάλα του δρόμου για να στρίψουμε δεξιά ακολουθώντας πάντα το κεντρικό ίχνος της διαδρομής.
Έχοντας διανύσει συνολικά 5,5χλμ. φτάνουμε σε υψόμετρο 950μ. Στρίβουμε στο δεξιό σκέλος του δρόμου που δημιουργεί διχάλα απότομα και ακολουθούμε πορεία βορειοδυτική. Στη θαμνώδη αυτή περιοχή, ακολουθούμε διαδρομή 1χλμ. στο δασικό δρόμο μέχρι την ανατολική είσοδο του οροπεδίου της Καλλίπολης, σε υψόμετρο 1100μ., μπροστά σε συγκρότημα ποιμενικών δεξαμενών. Το συνολικό μήκος της διαδρομής είναι περίπου 6,5χλμ. και απαιτεί πορεία τουλάχιστο 3 ωρών. Η υψομετρική διαφορά που θα καλύψουμε είναι περίπου +650μ. και η ανάβαση μπορεί να γίνει εναλλακτικά με ποδήλατο ή μοτοσικλέτα βουνού και με αυτοκίνητο (4X4).

Ανάβαση στην κορυφογραμμή του Μενοικίου
Απευθύνεται σε επισκέπτες με καλή φυσική κατάσταση και εμπειρία στις ορειβατικές διαδρομές. Η ανάβαση στην περιοχή των ψηλότερων κορυφών του Μενοικίου (στα 1950μ.), που συνδυάζει πορεία μέσα σε πυκνό δάσος αλλά και σε υποαλπικά τοπία με απότομες κλίσεις, θα αποζημιώσει τους πιο τολμηρούς πεζοπόρους μας.
Από το Κέντρο Ενημέρωσης Μενοικίου κατευθυνόμαστε προς το οροπέδιο της Τρίγκας. Ύστερα από πορεία 4χλμ. σε δασικό χωματόδρομο, ακολουθούμε δεξιά πορεία στη διασταύρωση που συναντούμε. Ο δασικός χωματόδρομος, δίπλα ακριβώς από την μεγάλη μεταλλική πινακίδα, μας οδηγεί δυτικά μέσα από πυκνό δάσος οξιάς, καστανιάς και φλαμουριάς. Μετά από 45 λεπτά πορείας φθάνουμε στη στροφή του αυχένα με την εντυπωσιακή θέα.
Από τη διασταύρωση των τριών δασικών δρόμων κατευθυνόμαστε αριστερά σε πορεία νοτιοδυτική και αρχίζουμε την ανάβαση πάνω στη ραχούλα που οδηγεί προς τον μεγάλο ορθογώνιο ανακλαστήρα του ΟΤΕ.
Συνεχίζουμε πάνω στη ράχη για 90 λεπτά ανάβασης, μέχρι να φτάσουμε σε δάσος οξιάς που βρίσκεται στη ρίζα ορθοπλαγιάς, η οποία αποτελεί το μοναδικό πέρασμα για την κορυφογραμμή.
Η κορυφογραμμή ξεκινάει ακριβώς πάνω από τη βραχοκορυφή. Το μονοπάτι χάνεται μέσα σε πυκνό χορτάρι ενώ η κορυφογραμμή πάνω στην οποία βαδίζουμε αρχίζει σιγά - σιγά να παίρνει πορεία νοτιοανατολική. Συνεχίζουμε μέχρι την κορυφή, με τη μεταλλική σήμανση του υψομέτρου να δείχνει 1943μ.
Ακολουθούμε το χείλος του γκρεμού στην κόψη της δασωμένης ορθοπλαγιάς που βρίσκεται στην ανατολική μας πλευρά. Η κατεύθυνση αυτή μας οδηγεί σε αλπικά χορτολίβαδα με σταθερή νοτιοδυτική πορεία.
Όταν συναντήσουμε το διάσελο μπαίνουμε μέσα σε αυτό και συνεχίζουμε παράλληλα με τις κορυφογραμμές που θα μας οδηγήσουν, μετά από πορεία 20 λεπτών, στην αρχή ενός λατομικού δρόμου.
Θα στρίψουμε αριστερά για να πάρουμε τον κατηφορικό δρόμο, που συναντά ολοένα και πιο δασωμένες περιοχές. Μετά από 40 λεπτά κατηφορικής πεζοπορίας συναντούμε ποιμενικές ποτίστρες στη θέση «Ρατζανάς», ενώ λίγο πιο κάτω ο δρόμος σχηματίζει διχάλα και εμείς ακολουθούμε το αριστερό σκέλος σε βορειοανατολική πορεία και προχωρούμε μέχρι την επόμενη διχάλα.
Ακολουθούμε το αριστερό σκέλος σε σταθερή βόρεια πορεία. Μπροστά μας προβάλλει το δασικό καταφύγιο του «Αυχένα», ακριβώς πάνω από το σταυροδρόμι τριών δρόμων.
Το αφήνουμε από αριστερά μπαίνοντας στο βασικό ίχνος του δασικού δρόμου που αρχίζει να κατηφορίζει σε κατεύθυνση βόρεια, έχοντας ανατολικά και προς τα κάτω το δάσος της Καστανιάς. Αφού κατηφορίσουμε για 45 λεπτά της ώρας φθάνουμε στην αφετηρία μας. Η διάρκεια της διαδρομής είναι περίπου 7 ώρες ενώ η υψομετρική διαφορά είναι μεγαλύτερη των +1100μ.

Προς το πέρασμα Καλαποτίου
Με αφετηρία την πλατεία της άνω συνοικίας στη Μικρόπολη, θα περάσουμε από τα εκπαιδευτήρια της κωμόπολης για να διασχίσουμε τον κάμπο με τα φημισμένα άλλοτε καπνά.
Αφού περάσουμε τη ρεματιά και το προσκυνητάρι του Αγ. Γρηγορίου, ακολουθούμε το αριστερό σκέλος του δρόμου που κατευθύνεται βορειοδυτικά. Συνεχίζουμε με προορισμό τον κύριο δρόμο από την Προσοτσάνη προς το όμορφο Πανόραμα.
Μερικά μέτρα πριν από τη συνάντηση με τον ασφαλτόδρομο, αναζητούμε το εγκαταλελειμμένο μικρό αρδευτικό κανάλι στην αριστερή μας πλευρά. Δίπλα σε αυτό αρχίζει να ανηφορίζει το παλιό μονοπάτι ανάμεσα από ξερολιθιές που θα μας βγάλει ακριβώς στο στενό πέρασμα.
Συνεχίζουμε στο ευδιάκριτο πλέον ίχνος του μονοπατιού που ανηφορίζει δίπλα στη ρεματιά, από τη δυτική ορθοπλαγιά του ιστορικού περάσματος, που αποτελείτο φυσικό όριο μεταξύ των ορεινών όγκων του Μενοικίου (δυτικά) και του Φαλακρού (ανατολικά).
Καθώς ανηφορίζουμε, η ρεματιά συνεχώς βαθαίνει έως ότου συναντήσουμε ένα πέτρινο τοξωτό γεφύρι που θα μας περάσει απέναντι στην ανατολική πλευρά του στενού, θα συνεχίσουμε να ανηφορίζουμε στο μονοπάτι, που τώρα γίνεται λιθόστρωτο με λιθόκτιστα υποστηρίγματα.
Από τον Αγ. Δημήτριο ανηφορίζει χωματόδρομος μέσα σε μικτό δάσος καστανιάς και δρυός, προς το ιστορικό πέρασμα Καλαποτίου. Η θέα προς το λεκανοπέδιο του Νευροκοπίου από τη θέση «Λόχος» στις άλλοτε στρατιωτικές εγκαταστάσεις, αποζημιώνει τον επισκέπτη.
Θα διανύσουμε συνολικά 6χλμ. σε 1½ περίπου ώρα, σε διαδρομή με ήπια υψομετρική κλίση (μόλις +200μ. η υψομετρική διαφορά), χαμηλό βαθμό δυσκολίας, αλλά δίχως θέσεις με πόσιμο νερό.